@@NT % $3$#[c. 1r]@ Incipit liber "Thesauri pauperum" quem fecit magister Renaldus de Villanova. %1. %1.1. #<...>@ Galienus et Dina&s. %1.2. Item la limatura di lu cornu di lu chervu, datu a biviri cum vinu, non fa aviri may lindini non pidochi. %1.3. $4$Item l'acqua salcza, mischata cu lu sulpharu, avi quista virtuti midesmi. Galienus. %1.4. Item pigla tartaru di vinu e fandi bugliri et poy ti&·ndi lava la testa. Et ananti ti annecta la testa e poy ti la lava cum quista dicta aqua. Et poy cu acitu et chimi di ficu virdi et pistali beni e poi indi ungi la testa undi su li crusti e lavali cu achitu ananti et poy li ungi. %2. Experimentu a litargia %2.1. Recipe li proprii capilli et ardila cum unu pocu di pichi e miscali cu unu pocu di achitu e mictili a lu nasu et potentimenti excita. Galienu. %2.2. Item lu pulmuni di lu porcu, misu supra la testa rasa, maravigliusamenti chi vali. Galienus. %2.3. Item lu sangu di la testuyana, untu, fortimenti vali. Galienus. %2.4. Item lu fumu di lu galbanu et lu cornu di lu chervu, postu supra lu nasu, supra omni cosa chi vali. Galienus. %2.5. Item lu cori e lu feli e li occhi di la filomena sucta lu capiczu di lu lectu e non dormirà, e cui lu vivi non dormi mai. Galienus. %2.6. $5$Item nulla cosa meglu excita quilli ki dorminu quantu #[c. 1v]@ lu fumu di li capilli di lu homu. Galie&, Rogerius. %3. Ad infirmitate di li frensi idest di quilli ki non ponnu dormiri %3.1. Recipe scorati, castorei, opio et squamo, #†@cetre#†@, cocti in mulsa et incontinenti si riposirà. Constantinus. %3.2. Recipe paparina blanca et simenta di squamo blancu e distemperalu in blancu d'ovu et lacti di fimmina et bivali, chi provoca lu sonnu legeramenti. Constantinus. %3.3. Item apri la vina chi à 'menzu la fruncti, ki&·ndi nexa multu sangu et est optima experimento. Constantinus. %3.4. Item lu feli di lu lepru dato a biviri cum vinu blancu oy russu fa l'huomu dormiri per fina intantu ki li dai a biviri achitu. Constantinus. %3.5. Item ungi la frunti cu oglu rusatu e micti la sanguisuca a la vina di la frunti, ki maraviglusamente chi vali. %4. $6$Cura a ·llivari doluri di testa %4.1. Recipe sucu di elera blanca o terresti: gectatu a lu nasu, purga la testa e amorta lu doluri, et di la elera nigra, ad mecteri lu sucu a lu nasu, leva la putridini. %4.2. Item lu fumu di lu vinu duvi sia cocta l'arga marina, richeputo, amorta lu dolori di la reuma. %4.3. Item cui porta con sì simenta de dragontea, li leva multu lu duluri di testa. Macro. %4.4. Item dui parti di sucu di porri e lu terczu di meli, postu dintra da li radicati di lu nasu, et unta #'@ la frunti, leva grandissimu duluri di testa. Macro. %4.5. Item la mollica di lu pani, misa e miscata cum sucu di #[c. 2r]@ cuglandru, leva omni duluri. %4.6. Item la pelli di lu beccu fresca et calda, cui la teni tuctu lu giornu e la nocti inbuglata a la testa, leva lu duluri. %4.7. Item cui avissi avutu longu tempu duluri di testa, unzasi li templi di altea idest di malva e passirà lu duluri. %4.8. $7$Item li actripici, et inpastati, leva lu duluri di la testa. %4.9. Item lu pectini factu di lu cornu drictu di lu beccu, pictinandu la testa, leva lu duluri di la parti dricta, e lu pectini di lu cornu sinistru leva lu duluri di la parti sinistra. %4.10. Item li frundi di la bretonica, impastata, sana lu duluri di la testa et di li occhi. Macro. %4.11. Item lu sucu di la edera et oglu et achitu, miscatu cu lana oy cuctuni, misa sopra la vertici di la testa, esti optimo experimentu. %4.12. Item nascienzo, ruta, elera terreste, confice con blanco di ovu et meli inpastatu, leva lu duluri di la testa. %4.13. Item oglu violatu cum lacti di femmina, et gictatu a li radichi di lu nasu, vali maraviglosamenti. %4.14. Item lu sucu di la radicata di la celidonia, misa dintru lu nasu, purga la testa. %4.15. $8$Item lavati la testa cum lexia facta di chinniri di radicata di cauli et di ordica maiuri: experimentu contra lu duluri di la testa. %4.16. Item la chinniri di lu cornu di lu chervu, mischatu cu oglu e rusis, untu, leva lu duluri expertamenti. %5. Experimentu ad curam epilentiam di testa, ki si dichi mali di luna %5.1. Recipe la pulvuri di lu cornu di lu chervu et dallu a biviri e sana lu mali caduco. Sistus ad Oct&. %5.2. Item pigla li testiculi di lu porcu salvaiu oy di lu porcu verachi et dagli a maniari oy biviri cum vino, ki sana li caduchi. #[c. 2v]@ Sistus. %5.3. $9$Recipe l'aqua distillata di lu palmuni de lu angnellu oy di l'arieto quando si arrusti, et datu a biviri, sana li caduchi. %5.4. Item lacti di iumenta, datu a biviri, sana beni. %5.5. Recipe lu ficatu di lu bulturi e lu sangui so et pistalu et dalu a biviri septi iorni et vali. %5.6. Item li testicoli di lu gallu con acqua, la bivi et sana li caduchi et volisi astiniri di non biviri vinu novi iorni. %5.7. Item l'antimonio solo, dato a biviri cum aqua benedicta, curat. %5.8. Item la petra russa ki si trova intra la ventri di la rundina, datu a biviri oy portatu, sana similimenti. Dina&s et Galienus. %5.9. Recipe la erba ki si chiama la ristologia et portala indossu, ki quilla infirmitati non li virrà. %5.10. Item la currigia di lu coyru di lu lupu, mentri si porta chinta, quillu ki pati la infirmitati non l'avirà. %5.11 Item cui mangiassi la carni di lu lupu, non è fantasticu ki ecciandeu li sana beni. Sistus ad Oct&. %5.12. Recipe lu cori di lupo: maniato oy bevutu sana similimenti. %5.13. Item lu pilu di lu cani blancu ki non arà niuna nigricza, portali inpisi a lu collu et sana. %5.14. $10$Recipe lu sucu di la erba ki si chama paralisis: datu a biviri novi iorni oficacamenti sana et quista medichina dedi lu dimoniu ad una femina cum usciva in similitudini di homu. %5.15. Recipe xilatro: portatu suspisu a lu collu di lu garczuni, lo epilentico cum lu odori. %5.16. Recipe la ruta salvaia e mictila a lu nasu, ki cura fortimenti e quista fichi uno vìllaco a lu paysi di Nicia et dapoy indi su curati multi. %6. Experimentu ad paticioni di occhi %6.1. Recipe clara di ovu et falla minari e sponzari et miscali #[c. 3r]@ cu oglu, ki leva lu duluri et lu arduri et la punctura di gli occhi. Sistus ad Oct&. %6.2. Item lu pannu di lu linu, infusu in musilagine de disilio $11$idest una simenta di erba, et posto supra a li occhi ki lacrimassi oy fussiru quasi combusti, tostu li sana. Dina&s. %6.3. Item lu sucu di la parataria, miscato cum clara di ovu minata fortimenti, quillu pocu di liguri ki ristirà a l'ultimu, postu a li ochi sana omni malicia. Is& et Avicen&. %6.4. Recipe tri rami di cormila, czoè di corciola, colta a lu nomu di la Sancta Trinitati et cum Pater Noster et Ave Maria porta a lu collu: leva omni macula di li occhi. Rays. %6.5. Quistu fa ectiamdeu lu sucu di la dicta cormiola, czoè la corniola. %6.6. Item lu sucu di lu asenczu e lacti di fimina et aqua rosa, miscata et impastata supra gli occhi, mitiga lu duluri e leva sangu e machi. %6.7. Item la simenta di la dragontea, chi la porta lavisi lu visu. Rays. %6.8. Item per l'occhi di la perdirichi, purtata apisa a lu collu, sana omni infirmitati di occhi. Rays. %6.9. $12$Item lu asenczu friscu, pisatu cum clara di ovu e postu supra li occhi, indi casca omni suczura e levandi omni russura, e stayanchi per una nocti. Rays. %6.10. Item li occhi ki fussiru gravati di lacrimi oy di omuri di capu: pigla li chimi di li rustini idest lu ruvettu e nexindi lu sucu e miscalu cum claru di ovu et banbachi e mictili supra li occhi et sanirà. %6.11. Item lu sucu di li chimi di li rustini, miscatu cum sucu di mirguglini et postu a li occhi, indi leva omni suczura e oscuritati. #[c. 3v]@ %6.12. Item lu casu friscu, lavatu multi volti in aqua, miscatu cum clara di ovu et aqua rosa e misa a li occhi, leva li omori et lu sangui et quista virtuti avi. %6.13. Item lu sangu di lu palumbu, gictatu a lu sangu di li occhi, leva lu dictu sangu. %6.14. Item lu feli di li pernichi leva omni caligini di l'occhi. Custantinus. %6.15. Item lu feli di la tortura fa quillu midesmi. %6.16. Item lu sucu di la ruta, miscatu cum meli dispumatu et postu a li occhi, leva l'antica caligine. %6.17. $13$Item lu sucu di lu morczo di la gallina leva omni macula di li occhi si est purificata. %6.18. Item la pulviri di la unga cavalina terrestri fa quillu ecciamdeu in novi iorni. %6.19. Item lu zafinu et lu smiraldu, minati per li occhi, li sana. Lapidarius. %6.20. Item pista la ruta cum lu chiminu e miscalu cum russu di ovu, ki maraviglosamenti stringi lu sangu di li occhi, quaglatu ki fussi. Custantinus. %6.21. Item a caligini di occhi oy a sangu, recipe aloy patico pistatu cu albumina di ovu oy bullina di ovu, ki maraviglusamenti ti fa prudi. Custantinus. %6.22. Item a fari li occhi clari, recipe pipi blancu drami #.ij.@, croci drami #.iij.@, felis vituli, vinu vechu gotti #.iij.@, sucu marani gottu #.j.@ %6.23. Recipe la brictonica: pisa et impastata sana la feruta di li occhi. Macro et Diacoridis. %6.24. Item lu sulatru, posti a li occhi, sana la fistola mirabiliter. V&. %6.25. $14$Recipe la pixacza di quillu ki era lu mali: mittachindi a li occhi et leva la lacrime. %6.26. Item li occhi di lu cranco, ligati a lu collu, multu conforta lu visu. Is&. %6.27. Item lu sucu di la portulaca salvagia, misa a li occhi, distrudi la tila di li occhi sencza dubiu. %6.28. Item a livari #[c. 4r]@ l'angula di li occhi, pigla sangu di engilla viva e mittila a li occhi: li sana mantinenti. Finis. Galienus. %7. Experimentu di passioni di aurichi %7.1. Recipe sucu di cocummara salvagio et mittali a l'urichi e leva lu duluri. Dyas&. %7.2. Item recipe lu liquore ki distilla de lu tizoni flaxo quando stay a lu focu et mittila a la aurichi: leva lu duluri et duna l'auduta. Galienus. %7.3. Recipe la stuppa di lu cannavu et taglala e mectila intra blancu di ovu oy buglina di ovu: est optimo experimento. %7.4. Item li vermi di la terra, pistati cu oglu rusatu et mictili a la aurichi: multu chi vali. %7.5. $15$Item si alcunu capillu oy altra cosa cadissi a li aurichi e non si&·ndi potissi livari, pigla una persuna et culki a la auricha et livirasindi per questu modu. E& o&. %7.6. Item l'aqua sula cu latti di fimina, cauda et inpastata, afficazimenti vali. Ro&. %7.7. Item si lu vermi inchi trasissi, pigla sucu di scorchi di nuchi e frundi di persicu, gectali di intro di li aurichi et sirai indi guaritu. %7.8. Item lu oglu di la mendula amara oy di la nuchi di la persica, misi a li aurichi, multu li aperi. %7.9. Item lu feli di la capra, miscatu cum lu sucu di li porri e misu a li aurichi, leva lu duluri et rindirà l'auduta. %7.10. Item contra li vermi di li aurichi mitichi sucu di ascenzo. Circa instans. %7.11. Item lu sucu di lu asenzu, miscatu cu oglu comuni, leva lu duluri misu a li aurichi. Custantinus. %7.12. Item lu sucu di la britonica, caldu et gictati a la aurichi, maraviglusamenti vali contra li duluri e surdi#[c. 4v]@tati et ad altri vicii di aurichi. Dias&. %7.13. Item lu sucu di lu lauru, misu a li aurichi, leva la surditati et la extranea et non chi fa rumaniri bructicza nissuna. %7.14. Item lu fumu di lu achitu caldu multu aperi li aurichi per la sua suctilitati et dà assai l'auduta. Alibertus. %7.15. $16$Item pigla li ova di li formiki et pistali e poi li cula pir unu pannu di linu et mitichi sucu di pelliconia et mectili a li aurichi: li menda la surditati antiqua. Finis. Galienus. %8. Experimentu a gucta rossa. %8.1. Recipe li pigni mundati et pistati e fandi lacti in aqua calda et tucta la grassa inchi nata supra l'aqua prindi e miscalu cum lacti et ungindi a cui avissi lu dictu mali e curali. %8.2. Item fa' fari una stufa di pagla di ordio et de vina idest ayina oy avena, di malva et di ascenzo e poi lu fa' ungiri cu unguenti factu di farina de ordeo et di farina silliginis et porrace et per equale piso e pisatu insembla et miscalu cu sucu di chipulla e con meli dispomatu et ungisi: è optima medichina. %8.3. Item la grassa di lu lioni misicata cum oleo rusatu, et serva la cittina di la fachi di omni viciu et serva li billiczii. %8.4. $17$Item la licherta virdi pistata cum viti bianca et cocta in oglu fina ki torni per terczu, et culalo et mitichi chira blanca: sana la pitigina di la facchi. Galienus. %8.5. Item la radicata di lu lapassu, cocta in achitu et fricata supra la pitigina, sana similimenti. Galienus. %8.6. Item pigla la radicata di lu cucummarii salvaiu, siccatu, pistatu et poi passatu per crivellu e miscatu cu aqua et poi ti lava la fachi cu altra aqua frida da #[c. 5r]@ capu e quistu voli continuari a fari per tri iorni et livirà omni ruge et omni mali de la fachi. %8.7. Item lavati la fachi di sangu di tauru, ki fa la fachi lisa e levandi omni macula di la fachi. %8.8. Item lu fimu di li palumbi, pistatu e misu a l'achitu, leva omni macula di la fachi. %9. Experimentu a duluri di denti et di gengivi %9.1. Cui si lava la bucca una fiata lu mesi cum vinu dundi sianu cocti radicati di titimallu, non avi mai duluri di denti et sana lu duluri. Dias&. %9.2. Item lu sali cum la pasta confecta e arsa a lu focu, misa sucta li denti, perfectamenti sana. %9.3. $18$Item la simenta di li iusquami, mictilu supra lu carboni et lu fumu lu richipi a li denti et cadino li vermi di li denti et sana lu duluri. Galienus. %9.4. Item ungi li denti di la medulla di lu ossu di lu cavallu et sanirallu. Galienus. %9.5. Item ungi li denti cum la radicata di rafanu et fallu forti fricari per li denti, ki leva lu duluri. %9.6. Item ungi li denti cum sucu di chipulla omni iornu et non dulirannu mai li denti. Dias&, Macer. %9.7. Item li chipulli e li bastunaki, czoè li radicati, leva et auchidi lu vermi di li denti. Dias&. %9.8. Item si li denti inchi dolissinu fussi tuccatu cu unu denti di unu homu mortu, leva lu duluri. %9.9. Item fa' lavari li denti cu acqua dundi fussi coctu lu riganu: iuvirà a li denti supra di erba. %9.10. $19$Item tocca lu denti cum lu lacti di lu cani: inmantinenti va fora. %9.11. Item li radicati li asparachi, pistati e misu lu sucu a li denti cum lana oy untu,
  • leva di fora sencza doluri. #[c. 5v]@ %9.12. Item fa' cochiri li frundi di li cucumari, chi vali multu a duluri di denti. %9.13. Item la mastica mollificata, cum bianco di ovu crudu et misu a lu spaccatu di li labra, li iungi. %9.14. Item la pulviri di lu curallu russu, misa a li denti, li fa cadiri di li radicati. %9.15. Item la radicata di li achi, purtata apisa a lu collu, soda lu duluri di li denti. %9.16. Item cui porta a lu collu lu piczu di lu auchellu ki si chama la pica, leva lu duluri di li denti et di mola et isquinancia. %9.17. Item una radicata di malva, iunta a lu denti, leva lu duluri. %9.18. Item la mastica, masticata, ferma li denti. %10. #Experimentum ad fluxum sanguinis de nare et de circumstanciis@ %10.1. Item lu sucu di lu stercu di lu porcu, sprimuto et misu a lu nasu, stringi lu sangui. Custantinus. %10.2. $20$Item la pulviri di li favi mundati e misa a lu locu, stringi lu sangui. %10.3. Item la petra frida misa supra, stringi li vini et non fa ixiri lu sangui. %10.4. Item lu sucu di la ruta, misa a lu nasu, ristringi lu sangui. %10.5. Item lu sucu di la ordica, misu a lu nasu, fa ixiri sangui e unta #'@ la frunti, li ristringi. Dias& et Mag& &us. %10.6. Item lu sangui di la vacca, misu supra la frunti, ristringi multu lu sangui. Constantinus. %10.7. Item bagna li pili di lu lepiru in aqua et achitu et mectili a lu locu: stringirà lu sangui. %10.8. Item la pulviri di lu atrementum idest lu vitriolu et postu a la plaga cum la chiniri di li radicati di li filichi, ristringi lu sangui e sana li piagui. %10.9. Item la urina di lu omu, implastata cum chiniri di viti, ristringi lu sangui. %10.10. Item la pulviri rasa di lu caudaruni oy di la certagina, da fori cum sucu di urdica misu a lu nasu, ristringi lu sangui. %10.11. Item lu stercu di lu porcu salvaiu, friscu, #[c. 6r]@ esti optimu rimediu. %10.12. Item lu sucu di la pentafilon, data a biviri oy unta a lu locu, ristringi lu sangui. %10.13. $21$Item li pili di lu lepru, pistati et confecti cum blancu de ovu, ristringi omni fluxu di sangui. %11. Experimentu ad paralisi di lingua %11.1. Si la lingua subitu per fridu oy per omuri si distorca, fa' incontinenti cochiri salvia, ruta et piritro cum vinu et di quillu vinu fa' gargarismo et usalu multi fiati e iuvirà multu. %11.2. Item pigla castoro, piretro, radicata di pronica et configilla cum triaca magna et fandi pignoli et mectili in la bucca oy sucta la lingua et valirà multu. %11.3. Item si la lingua oy la gula si unflassi, prindi safero electo, ki leva lu duluri incontinenti. %12. Cura ad passioni de ·bbera esquinancia di gula %12. 1. Fa' cochiri unu ovu beni et spartilu cun lu cutellu per $22$menzu e una parti si mecta supra la vertice di la testa, rasa primu li capilli: multa cura quista infirmitati. %12. 2. Item prindi l'ovu e fallu beni cochiri e levandi la scocha et premilu ad modu di panela supra la vertichi oy a lu fruncti oy a la chervichi et est optimu experimentu. %12. 3. Item la radicata di li chiniri di li cauli arsi, misu supta oy supra la bubula, la livirà et si trayrà omuri. %12. 4. Item lu puleo cum lu achitu, datu a biviri et misu a lu nasu ad adurari, fa recuperari parola perduta. %13. Cura de squinancia %13.1. Recipe stercu blancu di cani et miscalu cum galla: impastata, iuva maraviglosamenti. %13.2. Item fa' pistari la chipulla cum giglio, furmentu et ficu sichi, et distemperali cum lacti di troya et fallu gargarizari et rumperà la pustema. %13.3. Item li buvalagi ki si trovanu a li arboli, emplastati, balinu #[c. 6v]@ supra ogni cosa ad rompiri la stinantia. %13.4. $23$Item fa' radiri la testa e gectachi la vintusa supra la dicta testa, et aucirà l'ubula si fussi caduta oy disisa. %13.5. Item la pulviri di la radicata di lu anithu, a l'ubula ki fussi unflata, la disicca e auczala. %13.6. Item la radicata di li cauli xippati ki non toccano poy terra, suspisa a lu collu, a cui avissi quillu mali li lu leva. %13.7. Item pista la belbena et fandi implaustru: vali multu a lu dictu mali. %13.8. Item la balbena, ligata supra li tumuri umflati, li aperi et sana. %13.9. Item lu fluri di li occhi di li boi, datu a maniari, guarda lu homu ki per nullu tempu aia ischinancia. %13.10. Item prindi lana suchida et bangnala a lu oleo undi sia buglutu ysapo et bangnandi tucta la gula et vali multo a quista infirmitati. %14. $24$Ad cura di vuchi et di tussi %14.1. Recipe la gumma di la chirasa et dissolvila in vinu vechu et dallu a biviri, ki cura di cosa di pectu aspru. %14.2. Item la nuchille dilissata e pisata e data #'@ biviri cum molsa di meli, leva antica tussi. %14.3. Item recipe bachi di lu lauru e fallu bulliri in acqua et recipe lu fumu per li radichi di li naschi et firmirà la reuma et sicca la fleuma. %14.4. Item la lixia facta di chiniri di chersa omni omuri superchu dissolvi et consuma, et apri afficachimenti oppellationi di pulmuni et omni altra oppillationi ki fussi facta di cosa vininosa. %14.5. Item fa' cochiri la simenta di lu sinapu cum canni grossa: fallu di la sira quandu vai a dormiri et aprirà li omori grossi et a la oppillationi di li pulmuni et aprirà lu modu di lu anelito et omni oppillationi di pollutioni. %14.6. $25$Item cui sputassi sangu oy lu vommicassi, biva lu sucu di la herba ki si chama centumi nudura et chamasi vulgarimenti lingua passarina et passiralli. %14.7. Item la pulviri di lu ossu zicha, datu a biviri cum aqua, fa multu prudi. %14.8. Item lu amido idest lu lacti di lu granu, datu #[c. 7r]@ a maniari, esti optimu experimentu a cui sputassi sangu. %14.9. Item la radicata di la serpintanea, datu a maniari, esti optimu, czoè cum meli tucti li mali omuri cacha di fori lu pectu et non chi&·ndi torna may plui. %15. Pro oppillationi de squena %15.1. Recipe lu fluri di tamarichi e radicata di chappari et reculicia, tantu di l'unu quantu di l'altru, et sianu unci quatru, et falli bulliri a la aqua per mitati et poi la cula per una pecza et dalla a biviri, ki leva omni opilationi di skina maraviglusamenti. %16. $26$Ad sincopi et ismemorationi %16.1. Cochi una gallina ad unu vassellu ki sia beni stuppatu per omni parti per fina intantu ki parrà a ·ctia ki sianu consumati li dui parti e di continenti la leva et dismembra la gallina di membru in membru e mectila a lu nasu di lu infirmu e lu brodu ki chi resta dachilu a biviri e mecti a lu dictu brodu mace, cubule idest flore di nuchi muscata e zimo idest simenta di basilico, azinto, e anthos, simenti di rosamarina: confortirà multu lu cori. %16.2. Item lu lacti caldu, datu a biviri, vali multu. %16.3. Item si avissi li sincopi per troppu suduri oy caudu, dalli a biviri czuccaru rusatu cu aqua frida, et gictata di supra un pocu di aqua rosata. %16.4. Item lu curallu, datu a biviri, multu conforta lu cori, czoè factu pulviri. %16.5. Item lu lingnu biancu idest sandalo, muscu, ambra, mace optima idest valleriana, anthos et confortanu lu cori et difendilu di vinenu et confortalu. %16.6. Item thuriaca alecta et radicata di l'afodillo ki avissi lu fluri celestri conforta lu cori et difendilu di vinenu et confortalu. %17. $27$Cura di missia et sugluzo %17.1. Item la simenta di lu anitu, pistatu et odorate, levanu omni subitu e omni ructacioni. %17.2. Item brectonica, confecta cum #[c. 7v]@ meli, data quantu una fava a maniari poi di cena, fa beni padiri et similimenti iuva a tussi a cui avissi vomitu. %17.3. Item la scalora endevia, inplastata supra lu stomacu, chi conforta multu et levandi lu duluri di la tussi e di li suspiri. %17.4. Item la gumma di la chirasa, resoluta in vinu vecchu et datu a biviri, leva omni nausia et fastidiu. %17.5. Item lu curallu, pistatu et datu a biviri, leva duluri di stomacu et di ventri. %17.6. Item lu apiu aquaticu, pistatu cum mullica di pani et implastatu, leva multu arduri di stomacu. %17.7. Item lu sucu di lu granatu agru, implastatu cum farina di ordio et misu supra la bucca di lu stumacu, leva morco di cori. %17.8. $28$Item la radicata di apiu, cocta et data a biviri, la supra dicta virtuti l'avi midesmi. %17.9. Item la barbena, portati oy maniata, maraviglosamenti excita lu apetitu. %17.10. Item lu sucu di lu evullu, datu cum meli a biviri #.xi.@ iorni, leva unflacioni di lu stumacu et solvi lu ventri. %17.11. Item fa' bugliri la nipitella cum vinu e fandi inplastu di supra lu stomacu et levandi lu duluri ki inchi avissi. %18. Cura ad infirmitati di plorisi %18.1. Ad quista infirmitati in prima si voli fari la sania di l'altraparti di lu corpu. %18.2. Item la confirmacioni si divi fari la sania in quilla parti undi è lu mali. %18.3. Item pista li ficu e miscali cum inzunza oy cum oglu comuni e fandi implastu e mittilu, ki cura lu dictu mali. %18.4. $29$Item bangna la lana a spissi volti in butiro et altra liquida et la dicta lana inbulla di supra lu locu et immantinenti passa. %18.5. Item ruta, data a biviri spissi fiati, sana quista malatia et tostu. %18.6. Item l'aqua di la riculizia iuva a quista infirmitati et ad omni viciu di pectu generatu di omuri grossi. %19. #[c. 8r]@ Cura ad provocari fluxu di ventri %19.1. Recipe la radicata di clamini, pistati et misi supra lu billicu, movi la ventri. %19.2. Item lu sucu di la dicta erba, suposto cum lana oy cum banbachi, purga lu stercu. %19.3. Item li chirasi dulchi, maniati cum li ossa a diunu stomacu, provoca multu lu ventri. %19.4. Item lu sucu di l'evulu miscatu cum volatica farina ki essi di lu mulinu et frica cum burro: si lu mecte supra lu stomacu purga di supra, su la menti a lu billicu purga di sucta. %19.5. $30$Item unu granu di sali comuni, supostu, movi lu ventri. %19.6. Item lu feli di lu boy, miscatu cum stuppa, supra lu billicu provoca lu ventri. %19.7. Item l'acqua dundi fussi cocta chervina, data a biviri, lassa multu lu ventri. %19.8. Item l'acqua dundi fussi coctu unu gallu vecchu, datu a biviri, fa giri a ·ssella. %20. Cura di ristringendu %20.1. Recipe lu stercu di lu cani ki non ruda si ossa: stringi lu ventri. %20.2. Item la trayaca multu forti ristringi omni fluxu. %20.3. Item lu pani factu di spelta e mangiatu stringi lu ventri forti. %20.4. Item la ventusa, misa supra lu ventri cum focu per uri quatru leva, omni fluxu di ventri. %20.5. Item lu casu vecchu buglutu forti a l'acqua e poi assicatu, e datu a maniari unza una per volta, riteni lu fluxu. %20.6. $31$Item l'acqua undi fussi coctu lu dictu casu, datu a biviri, avi la supra dicta experientia. %20.7. Item fa' fumicari li pedi in aqua duvi fussi cocta erba di Sanctu Iohanni, ki ristringi lu fluxu di lu ventri. %20.8. Item li favi cocti a lu achitu, dati a maniari oy implastu, ristringinu multu. %20.9. Item li pira acherbi, cocti in achitu, ristringi multu omni fluxu si li mania. %20.10. Item la simenta di lu cuglandru, data a biviri, leva omni fluxu et ristringi maraviglusamenti. %20.11. Item lu vinu oy l'acqua duvi fussi cocta erba di Sanctu Iohanni fa fortissimu aiutoriu contra bisinteria e omni fluxu di ventri et di sangui si li dai a biviri. %20.12. Item lu repenticu, datu, presta #[c. 8v]@ grandissimu adiutoriu a cui avissi bisinteriu. %20.13. Item li stirpuni di li cauli beni cocti di sucta a la chinniri, dati a maniari, riteni lu fluxu di lu ventri. %20.14. Item la erba ki si chama salvitella purga lu ficatu, li rini et purga la vuchi: data a maniari, restingerà. %20.15. $32$Item lu lacti crapinu asininu datu a biviri coctu oy cristericatu, stringi lu ventri et fa passari torcioni di stintini. %20.16. Item fa' unu implastru di puma acerbi idest salvagi cocti et comu è caudu lu dictu implastu, mictilu supra li rini et di supra lu milico et comu sarrà fridu lu dictu implastu, renovanchilu caldu fina in tantu ki chi sani: quista medichina si fa #'@ quilli ki su disperati et probatissima. %20.17. Item la culatura di lu ferru gictata cauda in l'achitu, richiputu lu fumu per lu fundamentu, vali a quistu midesimi mali et esti multu provatu. %21. Experimentu ad colerica et colica passioni %21.1. Item pigla lu lictamu ki si trova a li stalli di li iumenti et undi pisanu et ki sia di lu plu fracidu et frikilu cum oleo et mictilu supra lu duluri e leva lu duluri prestu. %21.2. Item lu stercu di lupu, purtatu ligatu a li coxi oy a lu pictinali, leva incontinenti lu duluri. %21.3. Item facti fari unu bangnu dundi mecti tucti li stercula ki poi atrovari: maraviglusamenti risolvirà omni vintositati. %21.4. $33$Item da' a maniari li stindini grandi di la murina marina, ki cura perfectamenti la colica. %21.5. Item la chinniri di la virge di li cauli, arsi et confecti cum zunza vecha, enprasta: leva lu duluri di li rini et di la ventri et di lu latu. %21.6. Item lu sucu di la britonica, datu a biviri cum aqua tepida, sana lu duluri di li torsioni di lu ventri. %21.7. Item lu pedi di lupu, ligatu a lu collu, passa la colica passiuni. %21.8. Item la palitara idest erba venti, data a biviri cum vinu et implastata di supra lu duluri, #[c. 9 r]@ sana la colica. %21.9. Item lu stercu palumbini, pistatu et coctu cum vinu et implastati supra lu duluri, sana quista infirmitati et vali. %21.10. Item lu marrobiu biancu, pistatu et coctu cum oleo et miso, a lu doluri cessa maraviglusamenti. %21.11. Item drama #.j.@ di anzaricu, datu a biviri, cura torcioni di ventri et vacua li omuri crudi. %21.12. Item l'acqua ouvi sianu cocti radicati di gigli e marobiu, cessa lu duluri. %21.13. $34$Item la pulviri di li curalli, dati a biviri cum acqua pluvinali, leva lu duluri di lu stomacu e di la ventri. %21.14. Item lu billicu ki si tagla di lu pichulillu, portatu, leva lu duluri. %22. Cura a ·llumblichi %22.1. Pigla lu lacti puru et dandi a biviri tri giorni a diunu stomacu et lu quartu iornu li duna a biviri li agli pistati cum achitu: auchidi li vermi. %22.2. Item la simenta di li cauli, data, auchidi li vermy in ventri. %22.3. Item la simenta di li acchi, data a biviri, tucti li vermi auchidi. %22.4. Item lu basilico et la menta, data a biviri cu lacti di crapa, auchidi li vermi. %22.5. Item lu oglu di la mendula amara supra lu billicu vali contra li vermi. %22.6. Item la limatura di lu cornu di lu chervu leva li vermi. %22.7. Item si li lumbrichi ofendissiru la bucca di lu stomacu, prindi la mattina a diunu stomacu et mitti in bucca uno favo di meli: incontinenti li vermi nixirannu di fora. %22.8. Item lu angarico, datu a diunu stomacu, auchidi li vermi. %23. $35$#Cura contra fluxum sanguinis idest@ morroyde %23.1. Item pigla lu tassu barbastu et fallu cochiri cum lu vinu e fandi fumento et inplasto, ki sana li morroyde. %23.2. Item la simenta di lu linu arsu, miscata cum meli et misa supra li morroyde, li sana. %23.3. Item la chinniri di li scorchi di li ova dundi sianu xuti li pullichini, datu a biviri cum vinu a diunu stomacu, sana li morroyde. #[c. 9v]@ %24. A li morroyti %24.1. Pigla morroyo e fallu cochiri e fa' perfumari a quillu di supra et guarirà a li morroyti. %24.2. Item la chinniri di la fecza oy di lu vinaczu, miscata cum achitu posto, solvi omni tomuri di morroydi. %24.3. Item ardi la stuppa veccha ki sia livata di li navi et la pulviri mettila supra li morroydi. %24.4. Item lu antimonio, cumfectu cum sucu di taso barbasto et misu cum bambachi, misu supra li morroyde, vali multu specialmenti a quilli ki fussiru umflati. %24.5. $36$Item pulviri di lepore, pulvirizata et posta supra li morroydi, reteninu lu sangui. %24.6. Item lu russu di l'ovu adillissatu, miscatu cu oglu rusatu postu supra lu locu, leva lu duluri di li morroydi. %25. Cura di tonasmone %25.1. Item pigla la ruta et falla bugliri et pistala et mettila di supra lu mali ad modu di implastu, ki presti sanirà. %25.2. Item fa' bugliri lu tasu barbastu et fandi fumentu di aqua, indi la erba implastra, ki sanirà. %25.3. Item fa' fumicationi di trimintina supra lu carbuni di lu focu, ki sana quistu mali. %25.4. Item cochiri la scorcha di la radicata di lu granatu et la radicata di lu frasso vinu dulci et poi dati di quistu vinu a biviri a lu infirmu, ki multu iuva. %25.5. Item lu anitu, pistatu et factu suchu, vali a quista tali infirmitati. %25.6. $37$Item fa' richipiri a lu infirmu di la sarcocolla misa supra lu carbuni per lu fundamentu quandu va a sella, ki vali a quista infirmitati. %26. Cura di trichi di ficatu %26.1. Item pigla la erba ki si chiama chinquifogli et falli cochiri cum lacti di capra et duna lu dictu lacti a biviri per tri iorni: #[c. 10r]@ cura lu ficatu sanguinea. %26.2. Item sideret cui avissi ly morroyde supra pelli di lioni: sanirà. %26.3. Item lu chiminu, datu a maniari spissu, fa aviri fluxu a li morroyde. %26.4. Item la pulviri di lu sulfaru supra li carbuni ardenti et poi iecta supra una erba ki si chama la scorfolara et fandi richipiri lu fumu per lu fundamentu tri oy quatru fiati: incontinenti leva lu duluri et sichirà li morroyde et esti certi experimentu. %26.5. Item la erba ki si chama la calendola, susposta spissi volti, cura li morroydi. %26.6. Item la radicata di l'erba ki si chama la ristologia, miscata cum una erba ki si dichi riganu et factindi implastu et misu, rumpi li morroydi. Et sananu a killi ki fussiru umflati. %27. $38$Cura ad exitu di stentini. Et cura efficacior de fundamento %27.1. Pigla la frunda di la rosamarina, et implastata supra lu fundamentu lu sana. %27.2. Item prindi la cofonia idest pichi greca et mictila supra lu carbuni et fandi richipiri lu fumu: vali assai. %27.3. Item iecta di lu cornu di lu chervu di supra lu fundamentu et vali multu. %27.4. Item fa' fumicari lu rogioni cum aglata tepida chara et poy lu fa' &napizari di pulviri di chervu arsu, pichi, inchensu et mastica, et non solum contra a quistu mali ma ecciam contra exitu di matrici. %27.5. Item la herba pulicara, implastata, sana tenassone e tomuri di fundamentu. %27.6. Item lu suppostaro di lana suchida et infundila in sucu di porri, livati li frundi, et caudu lu dictu suppostorio, et mectilu a lu dictu fundamentu; quandu sirrà siccu mutalu tri , ki esti optimo experimentu. %28. $39$#[c. 10v]@ Cura ad opilationi di ficatu %28.1. Contra opilacioni di ficatu di materia cauda pigla lingua chirvina, arrivogli chichiri, linticchi, falli bugliri in acqua zuccarata sufficientimenti et fallu curari et lu brodu da' a bibiri la mattina e falli implastu di supra lu ficatu de endivia pistata e miscata cu oglu violatu et achitu. %28.2. Item l'arnoglosa, capta e data, cura lu tropicu. %29. Cura di tropicu %29.1. Item la tropichia di cauda materia tosto sana, si continua di maniari endivia et di biviri l'acqua duvi fussi cocta la dita erba. %29.2. Item pigla unu pingnatellu et inchilu di sucu di plantagina e liganchi di supra unu pannu di linu et di supra lu dictu pannu micti chiniri et fallu buliri supra lu carbuni per fina intantu ki manca per mitati et dapoi lu da' a biviri omni matina a lu sanu oy a lu troppicu et curirassi. %29.3. $40$Item da' a biviri a lu tropicu lu sucu di la viti blanca cum meli et liberalu. %29.4. Item lu sangui di la crapa, factu caudu a lu focu e datu a biviri a lu tropicu, sana perfectamenti. %29.5. Item la radicata di lu sambucu, et datu a biviri, dà grandi rimediu a lu tropicu e purga e vacua li tumuri di la ventri. %29.6. Item la grana di la pera, pisata e miscata, data a biviri, leva lu duluri di lu ficatu. %29.7. Item l'acqua oy lu vinu duvi fussi coctu , leva lu duluri di lu ficatu. %29.8. Item la urina di la crapa, data a biviri, sana lu tropicu. %29.9. Item si tropicu ungi cum lacti comuni ki si trova in meczu piacze oy per carreri, sana. %29.10. Item urina propria, data a biviri, vali multu a lu tropicu. %29.11. Item lu grassu di lu dalfinu di mari, isquaglatu tuctu, datu a biviri cum vino, cura et sana la tropichia. %30. $41$#[c. 11r]@ Cura di meucza %30.1. Item pigla lu vinu duvi fussi coctu li scorchi lu flassu et dati a biviri a diunu stomacu, sana lu infirmu di la meucza e di la skina e di kissu vinu da' a biviri ad .viii. iorni cum finu ki è probatu. %30.2. Item pigla la lingua chervina: data ad biviri cum vinu fina #'@ trenta iorni, dissicca la miucza di omni mali et macula. %30.3. Item fa' implastu di frundi di salchi pistati et implastati cum sali: misu di supra la miucza ki si doli, lu leva. %30.4. Item la crimonica, data in cibo, consomano la skina. %30.5. Item prindi la meucza di la crapa, ligala supra la meucza ki si doli lu infirmu e fachila stari novi iorni e poi ki la leva, impendila a lu suli oy a lu fumu; quantu sikirà quilla, tantu mankirà la meucza di lu infirmu. %30.6. Item l'acqua duvi sianu cocti li redicati di li sambucchi ki mancanu per terczu, bivuta, iuva multu. %30.7. Item la radicata di lu lapaczu in achitu forti et pistatu et suposta, curanu d'immuderatu tumori di meucza. %30.8. Item lu pulmuni di la vulpi, siccata et pulviriczata a lu focu et data a biviri, solvi omni dulriczi et etiamdeu si fussi petra. %30.9. $42$Item la pulviri di lu corallu, bivuta cum aqua, disicca la miucza e la skina. %30.10. Item li cauli, maniati cum achitu, duna grandissimu rimediu a quistu mali. %30.11. Item la urina propria, data a biviri, sana la skina e la miucza. %30.12. Item la miucza di lu cani di supra la miucza di lu skinasu. %31. Contra di stanguiri et di li circumstantii soi %31.1. Item pigla lu fomu di lu buoi: miscatu cum meli et factu caudu e misu supra lu pictinali, vali multu a quistu mali. %31.2. Item l'acqua duvi fussi cocta l'acora idest agulla, pissi di mari, dati a biviri, maraviglusamenti provica la urina. %31.3. Item lu sucu di la radicata di la belbina, miscata cum milsa di #[c. 11v]@ meli, datu a biviri, prouca maraviglusamenti la urina incontinenti. %31.4. Item prendi lu calbanu e mittilu supra lu billicu, ki farrà incontinenti pixari. %31.5. $43$Item la pulviri di lu pulmuni di lu lepru, pulviriczata et data a biviri, maraviglusamenti provoca la urina. %31.6. Item la radicata di lu rafanu provoca la urina plui di altra cosa. %31.7. Item la radicata di lu lapaczu, cocta cum vinu et oglu et implastata supra lu pictinali, provoca la urina quantitati. %31.8. Item l'ova caudi, dati a biviri, sana lu dictu duluri di li rini et di la bisica. %31.9. Item la villani, pistati et dati a biviri cum acqua oy cum vinu, sana lu duluri di la urina ki fallassi. %32. Cura ad proditum di virga %32.1. Item pigla vinu duvi sia cocta la salvia et lavandi spissu la virga et paxirà lu proditu. %32.2. Item la pulviri di la chinniri di la cucurbita idest carabassa sicca sana omni ructura in la virga, franciditati. %32.3. Item recipe lu fumu oy lu fumentu duvi fussi coctu li frundi di li olivi intra lu vinu: sana la virga. %32.4. Item recipe ficu siccati et farina di frumentu cum oglu $44$comuni et fandi inplastu, ki farà passari omni umflatura di virga. %32.5. Item recipe lacti di crapa oy di asina sucu di plantagina et fallu un pocu bulliri, ki sana ulcera di ·rrini et bisica. %33. Cura di fluxu di orina immoderato %33.1. Item pigla visica di crapa oy di pecura nigra oy di tauru et ardila et la pulviri dalla a biviri cum acqua et achitu quando vai a dormiri per tri iorni continui quandu la luna manca, ki farrà ixiri la urina sencza fluxu. %33.2. Item lu chirvellu dellu lepru, datu a biviri cum vinu, non fa ixiri l'urina. %33.3. Item lu galbanu, datu a biviri, apri li miati a la distillationi #[c. 12r]@ di la urina. %33.4. Item la villani adillissati iuvanu multu a la stillationi di la urina. %33.5. Item pulviriza la bissica di la troya in vinu et dalla a biviri: multu iuva. %33.6. $45$Item la galaca, data, riteni lu fluxu de l'urina facta per fridicza di rini oy di vissica. %33.7. Item lu pulmuni di lu angnellu, datu a maniari implastatu, ritiniri l'urina. %34. Cura ad inflatura di testiculi %34.1. Pigla farina di favi et distemperali cum sucu di l'ubolu, oleo comuni et incontinenti farrà passari la umflacioni oy umflatura. %34.2. Item li frundi di la paratara e de l'ebuli cum vinu quista virtuti midesimi, misi pistati supra lu locu. %34.3. Item lu stercu columbinu oy caninu oy craprinu, miscatu cum oglu comuni cum sucu di evulu, multu vali a quistu. %34.4. Item lu fumu oy la litema di la crapra, dissoluto in vinu, dissolvi omni tomuri. %34.5. Item la bictonica, cocta cum vinu et missa a lu locu, leva omni duluri di testiculi e tumuri. %35. $46$Cura di mali di virga %35.1. Item pigla chira et oglu et sucu di purchaca e miscala e mittila supra la virga ki fussi inflata e dulissi multu: li passirà. %35.2. Item la brictonica, cocta cum vinu et di supra misu, multu inchi vali. %35.3. Item la farina di l'orgiu, implastata, leva lu duluri. %35.4. Item li frundi di la oliva, impastata cum meli e misi, curanu tumore et ulcera ki fussiru a la virga. %35.5. Item lava lu locu cum achitu caldu e li fa' axucari cum pannu di linu e metichi di supra pulviri di galla e quisti farrai tri fiati lu iornu e planamenti sanirà. %35.6. Item lu sucu di la lenticha quatica, misa supra lu cancro, la sicca. %36. Cura ki homu pocza usari con donna %36.1. Item pigla li baki di lu dauru e pistali et configili et ungindi li rini e la virga e li testiculi et potentimenti #[c. 12v]@ exitirà lu coytu et lu #†@ vultri #†@. %36.2. $47$Item lu diasatirioni, datu, multu vali a kista cosa. %36.3. Item pixi ki trovanu in lu puczu di aqua clara. %36.4. Item li stinchi, mangiati, excitanu lu coytu. %36.5. Item la petra ki si trova in la ganga diricta salpicis, portata, fa grandi erecioni. %36.6. Item li testiculi oy di lu salterione oy di la vulpi, maniatu, multu excitanu lu coytu. %36.7. Item cui voli sempri usari coytu, biva dramma una di medulla di pernici et ultra modu lu farrai. %36.8. $48$Item miscatu lu muscu cum vinu et ungindi li rini e la virga et li testiculi, ki multu excita la luxuria. %36.9. Item la simenta di lu linu, miscata cum pipi et datu ad biviri, movi fortimenti la luxuria. %37. Cura ad temperare la luxuria %37.1. Item pigla formigui quaranta et falli cochiri cum sucu di fudillo ki est erba et dalli a biviri et may non aviray putiri di usari cum fimmina. %37.2. Item si ungi la virga cum oglu duvi sia resoluta la canphara, non si poti regiri la virga. %37.3. Item cui usa a maniari xuri di salichi oy di chuppu longu tempu, non avirà ardura di luxuria. %37.4. Item la berbena, cui la porta, non fa regiri la virga fina intantu ki lu homu la lassa. %37.5. Item si la teni sucta lu capiczali, la dicta erba, non si po' livari la virga. %37.6. Item unu pocu di sucu di la dicta erba, data a biviri, non fa livari la virga per octu iorni. %37.7. $49$Item duna quista erba cum canigla a lu gallu non muntirà supra la gallina. %37.8. Item ungi la corriga tua cum sucu di berbina e portila a carni nuda e sirray affiminatu e cui ti tukirà serrà actu a la luxuria. %37.9. Item lu repenticu, datu, leva la luxuria et la simenta di la reprehemi. %37.10. Item la simenta di la lactuca excita la sprema, leva lu desideriu di lu coydu et pollucionii. %38. #[c. 13r]@ %38.1. Pigla vinu duvi fussi coctu lu riganu et dallu a biviri, oy la dicta erba implastata oy fussi fumicata, provoca la mestrua. %38.2. Item pigla lu bambachi e bangnalu a la trimintina e fandi suppostoru a la matrice e mullificaralla. %38.3. Item lu vinu duvi fussi cocta archimisa oy la menta oy poleyu, datu a biviri, provoca prestu materia e faccindi la erba supposta. %38.4. $50$Item l'acqua duvi fussi cocta pastinaca leva omni tumuri di matrici, data a biviri oy fumento oy supposto. %38.5. Item la salvia, data a biviri, reduchi li mestrui; eciamdeu si&·ndi farrai suppostu, reducchi li secundi. %38.6. Item l'acqua di lu riganu, datu a biviri oy fumentu, fa tornari li mestrui ki per lungu tempu fussiru perduti. %38.7. Item lu fumentu di l'acqua duvi fussi cocta la millisa idest erba chitraria, fa viniri li mestrui ki fussiru perduti per longu tempu. %38.8. Item li mergulini, pistati et facti caudi, misi di supra lu locu provocanu li mestrui. %39. Cura contra troppu fluxu di mestrua %39.1. Si la mestrua troppu fluissi, fa' unu suppostu de fumu di capra oy di sucu di sanguinaria od arnoglose. %39.2. Item falli fari unu bagnu di acqua pluviali duvi sia coctu scorchi di chelsi, di sorbo in kissu: multu li iuva. %39.3. $51$Item la chirasa pulviriczata, duvi sia pulviri di opio, riteni lu fluxu. %39.4. Item lu sucu di li testi di lu porru oy li frundi, misi, reteninu multu lu fluxu ki fussi per dolitura. %39.5. Item la pulviri di li curalli reteninu multu lu mestrui, dati a biviri. %39.6. Item li pulviri di rana idest la bufa, purtata dintru unu sakitellu per una femmina, farrà ki non gecti may sangui e si lu voi provari, li da' quilli sakitellu cum la pulviri a lu collu di una gallina e fallu purtari a la dicta gallina unu giornu et dapoi la scanna, ki non chi trovi#-[c. 13v]-@rai sangui. %39.7. Item lu sulatru, suppustu, ristringi lu fluxu di sangui la mestrua. %39.8. Item la yperion, data a biviri, a omni fluxu di sangui et d'a ventri esti optimu adiutoriu. %40. Quistu su certi experientie li quali foru trovati a la cammara di maistru Iacubu dintru di unu quatternu scriptu a capustancii di auru, li quali experientii su stati provati di diversi persuni. %41. $52$A fari naxiri li capilli in testa %41.1. Pigla ova di gallina e falli bugliri in aqua ki sianu beni duri et pigla killi ova e levandi la pelluncula idest lu russu e falli beni pistari suctilissimamenti et distillali et di lu dictu oglu ungi lu locu duvi voi ki naxanu li capilli e poi pigla la erba ki si chama capillu venniru et falli bugliri cum lixia e lavandi la testa et poi ti&·ndi ungi la testa per tri iorni oy quattru di lu dictu oglu et poi ti lava la testa di la dicta laxia e aviray assai capilli et esti provatu. %42. A fari li capilli brundi %42.1. Pigla radicata di listincu e radicata di viti e fandi chinniri et di la dicta chinniri fandi lixia e a la dicta lixia mecti fecza di vinu blancu, alchanna, e bugli la lixia cum la fecza et poi ti&·ndi lava la testa, ki farrai li capilli multi brundi, belli et riczi. %43. A ritiniri li capilli in testa %43.1. Pigla litargirio pulviriczata, quarta di dramma et quinta, idest di capitello idest licio, la quali essi di l'acqua di lu sapuni sarachinischu, et quisto letargio misca insembla cun lu capitellu in modu di lixia e lassali arisictari et di quilla acqua lava li capilli cum pectini sencza stricari la testa e si non trovassi lu $53$capitellu fallu in quistu modu. Pigla cauczi, parti tri, e chinniri di furnu, parti una, cum acqua e fallu bulliri insembla et poi la lassa assictari et exirà ca#-[c. 14r]-@pitellu et tu #†@ sixi cortu #†@. %44. A fari andari li lintini di lu visu di l'homu oy di la donna et fari bella fachi sencza nullu mali %44.1. Pigla la erba serpintara, libra una, beni pistata cum tantu ki si&·ndi facza pulviri, et di violi salvagi, libra una, beni mundati et beni pistati et sì sunnu plui virtusi, e falli passari per unu pannu et poi pigla ova di gallina quantu voi e levandi lu blancu et miscali cum li supradicti cosi e fandi pasta e la dicta pasta fandi peczi ki pisanu tornisi dui et franta e mittila a lu suli a ·ssiccari e, quandu su beni siki, piglandi unu et fallu pistari et pigla l'acqua calda e lavandi lu visu undi ti placchi lavari la lintinia et dapoi pigla la dicta pulviri e ungindi la facci oy lu locu undi ay li lintini e sarray sanu et quistu voi fari la mattina e la mattina ti lava la facchi cum aqua calida e fa' quista midichina per quattru iorni, ki esti finissima. %45. A fari livari li barbugli e li riculi di la facchi. A fari bella facchi %45.1. Pigla unu vassellu guastatu e mittichi dintru #<...>@ czoè purchillani di mari et purchillecti biankissimi e mitti tucta $54$dintro di lumia di lu succu ki sia cuperti e falli mettiri a lu serenu per octu iorni salvu si pluvissi e li dicti porchillecti sirrano tucti disfacti ad modu di pasta et in caldo; pigla unu anellu di auru cum quillu anellu di leva tucti li barbugli di la facchi la sira quandu vai a dormiri et di' quistu #<...>@: ungi lu locu dundi si livatu li barbuli di la dicta supra midichina e lassa stari per fina a la mattina et poi pigla na la fachi cum aqua frida et netta et quista continua per novi iorni e sarrai guarritu sencza fallu. %46. #[c. 14v]@ Contra mulfea %46.1. Pigla agraricus, sali cocta et tartaru #†@ agaristari #†@ tronefacta et super pone. %47. A quista cosa %47.1. A locu duvi sia stata la mulfea, scorchalu unu pocu, inchi ungi aglu pistatu et sanirà. %48. A fari guariri li bocti %48.1. Item pigla frundi di fogla idest cauli e nexindi lu sucu et poi piglandi una parti di lu sucu et dui parti di meli e fallu buliri insembla e sempri indi leva la scuma et factu quistu et poi micti una parti di lu chiria et una parti di la draganti et fallu $55$tantu bugliri insembla ki si facza comu unu lactuariu e maniandi una cucherella la sira et la mattina: avirai bona et grandi buchi. %49. Ad omu et a fimina ki avissi perduta l'auduta %49.1. Pigla oglu di angilla et mittilu ad una scorcha di cipulla et mittilu scalfari a lu focu et, quandu sarrà caudu, mictilu a la auricha e ricupirirà l'auduta et è finissima midichina. %50. Ad pedi umflati per gucta %50.1. Pigla frundi di rosamarina e falli bugliri cum czuncza di porcu masculu dumesticu e fandi implastu; unu pocu di farina di granu cum succu di rosamarina e bonu vinu e meli et implastalu ki sia bonu caudu quantu lu possa sufiriri e mittilu a li pedi cum unu pannu di linu ligatu et mictichi li frundi di rosamarina et di supra ligali forti e lassali starri, ki è bona. %51. Ad coctura di focu %51.1. Pigla sangu di gallu et mittilu di supra lu mali, ki esti finissima medichina et sana tostu. %52. Ad morsu di cani rabiosi %52.1. Pigla ordica et sali et pistali insembla et mictili a lu mali e sarrà guaritu. %53. $56$A 'periri la piaga chusa %53.1. Pigla merda di porcu e miscala cum achitu et meli et fandi #[c. 15r]@ implastu et mictilu supra lu mali, ki esti bonu. %54. Ad mali di ficatu riscalfatu et ochi ialini %54.1. Pigla plante di cauli novelli non fagluti et cochili beni et poi li micti ad rinfridari e dandi a biviri di quilla aqua per unu misi oy dui e sarrà guaritu sencza fallu. %55. Ad mali di corpu oy per feruta e di tucti altri mali %55.1. Pigla la salvia frisca et battila tantu ki indi facza sucu et mictila supra la gamba et sempri la lava cum vinu. %56. A fluxu di fimmina %56.1. Item la ditta erba è bona a cui avissi currumpimentu di sangui, pistata et factundi implastu et postu a la pecza, et lu dictu implastu, punendulu invergatu fina a lu fundamentu e mictilu ad una volta fina in tri oy quattru lu iornu oy la nocti: sempri sirrà sicca quandu si&·ndi leva. %57. A fari giri li vermi a li garczuni %57.1. Pigla lacti di pecura et fandi cristedi omni iornu unu. %58. $57$A duluri di ventri %58.1. Pigla ficu et mictili a lu focu cum acqua cauda fina ki si consumanu li ficu di l'aqua et mictili intra unu bachili et mectichi li pedi e sarray guaritu. %59. Ad homu ki gittassi sangui di lu cori per vina ructa oy per altra accaxuni %59.1. Pigla curallu pulviriczatu cum la vidanda et guarirà. %60. Ad homu ki pixa lu sangu %60.1. Pigla li frundi di la rosamarina virdi et pistali beni et distemperali cum vinu blancu et culali cum unu pannu di linu nectu et dachili ad biviri et guarirà sencza fallu. %61. Ad puntura di spina %61.1. Pigla la erba ki si chama elembiosa idest scabiosa et pistala et mittila supra la puntura e guarirà. %62. #[c. 15v]@ A li ochi lacrimusi %62.1. Pigla favi blanki et fandi farina et pigla volima di ova friski et fandi inplastu et mictilu a la frunti et guarirà. %63. A ·ccui manca l'auduta %63.1. Pigla #†@ sto&<...&>delussa #†@ et cochila in una pignata nova cum $58$oglu di auliva fina ki si consuma et mictilu a l'auricha et sarrà sanu. %64. A tucti morsa di malvasi vermi %64.1. Pigla scorcha di serpi et insuncza di porcu et mittilu supra lu morsu e guarirà. %65. A ·cconcosionii %65.1. Pigla assenczo et frundi di cauli et di lu sucu fandi implastu cum bona farina et bulligina di ova et mictilu a lu locu di la concestioni et serrà guarita. %66. Ad quilli ki non potinu pixari %66.1. Pigla archimisa et miscala cum bonu vinu e poy la biva et serà guarita. %67. A doluri di spalli %67.1. Pigla ruta domestica cauda cum achitu blancu et stendila per una pecza blanca et mictilu di supra la spalla et serrà sanu. %68. Ad doluri di omni locu di la persuna %68.1. Pigla salvia domestica et mictila in una nova in unu furmu et tantu la lassa cochiri ki si lassa pulviriczari et salya la dicta, pulviriza lu locu dundi è lu mali et sarrà libiratu sencza fallu. %69. $59$A fari l'acqua contra li purrecti, singi et caloni omni locu %69.1. Pigla alumi di fecza et sali pistatu et salanitru et chinniri di cherru, tantu di l'unu quantu di l'autru, et mittichi unu pocu di cauchi viva et li supradicti cosi mecti dintra unu pingnatu cum lixia et cum li chinniri di lu cherru et unu pocu di achitu finu et falli bugliri insembla fina ki si consuma assai et dapoi lu cula et quandu voi midichinari lu callu oy lu porru oy lu singnu, taglalandulu ki&·ndi nexirà lu sangui unu pocu, et poy medichini di la supradicta #[c. 16]@ acqua et est bona medichina. %70. Ad fistula oy a pustema %70.1. Pigla erba ki si chama bursa pastoris et pistala beni et lu sucu poni supra lu mali et la sustantia de la dita erba, e lava la plaga cum vinu blancu caudu e ungi intornu lu malu cum oglu rusatu innanczi ki chi micti la dita erba et sanirà. %71. Ad homu oy a fimmina ki avissi trista audita %71.1. Pigla feli di porcu et lacti di fimmina e miscalu insembla et mictilu a l'urichu e fallu culcari a la suppina et guarirà. %72. Ad fistula pigla %72.1. Pigla la plantagini et sucu di bictonica et sali et mictilu dintra et guarirà. %73. $60$A duluri di aurichi %73.1. Pigla sucu di semperviva e miscalu con oglu et mictilu tepidu a la auricha cum lana di nacara et stuppala et guarirà. %74. A mali di aurichi per acaxuni di friddu %74.1. Pigla oglu di mendula amara e mictila dintra l'aurichi e stuppalu et sanirà. %75. A quillu malu %75.1. Pigla urina di garczuni e mictila cauda a la uricha e auchidirà lu vermu sencza fallu. %76. A gucta di garczuni di supra oy di retro %76.1. Pigla simenta di cannavu e falla bugliri cum oglu di auliva, et si lu garczuni è masculu pigla pronia masculina, et si esti fimmina pigla pronia femminina, et falla bugliri cum li predicti cosi et, factu, ungi cum lu supradictu oglu la testa di lu infirmu et $61$tucti li pulczi di lu corpu et poi pigla nenola di la simenta di la pronica et mictila intru unu sakectu et mictilu a lu collu a quillu in tali gucta dissupra tucti li carni soi e guarirà. %77. A fari cacari sencza umuri et sencza doluri. %77.1. Pigla una cuchara di cassiafistula la mattina e guarirà. %78. A mali di #†@ massilio #†@ e di umflato %78.1. Pigla la membra di lu porcu iuvani et cochila multu beni #[c. 16v]@ in acqua et poi la tagla beni minuta e fandi fari una torta cum boni erbi ed altri cosi e dandi a maniari a quillu ki avi lu mali et sanirà. %79. A ·ccataru %79.1. In prima menti 'tornu lu membru a lu locu so et poi lu liga comu dichi di sucta cum currigi; pigla burra minuta et sangui di draguni et mumia et mastica et inchensu et pulviriczalu multi beni et miscalu insembla et mictilu in unu pignatu novu cum la bulligine di l'ovu et miscalu et fallu bugliri tantu ki sia beni factu et levalu di lu focu; factu quistu, pigla fustaynu novu et stendilu supra lu dictu implaustu e fallu bugliri et beni caudu mictilu supra lu membru e ligatu multu beni et lassalu stari per dechi iorni et in capu di li dechi iorni li fa' di capu comu tu hai factu di supra et poi ancora infra li dechi iorni sirrà guaritu puruki chi sia beni ligatu, ki non mova di lu locu. %80. $62$A mali di skinu per Iohanni di Ardella %80.1. Pigla burru finu et lavalu quattru volti; quandu l'ay beni lavatu mictilu in unu tranu novu a lu focu cun unu quartu di achitu bonu et lassalu tantu a lu focu fina ki lu achitu sia consumatu et dapoy lu leva di lu focu et stipalu beni et omni matina e la sira ungi di quillu supra la meucza et fallu andari per una muntata omni matina et serrà guaritu. %81. Unguentu ad omni plaga %81.1. Pigla trimintina libra una, sivo vecho drami #.iiij.@, borragina uncia mecza, chira blanca nova drami #.iiij.@, nustica quarta una, rasa di abitu drama mecza, stercolo drami #.iiij.@ et oglu rusatu la quarta parti di unu goctu. %82. Ad paraliticu %82.1. A paraliticu, pigla drami #.iij.@ di anisi et drami #.ij.@ di capistra idest evulu et drama #.j.@ di aloy et quisti si assiccanu sencza suli et micti unu pocu di aqua in unu vaxellu novu et nectu #[c. 17r]@ et libra #.j.@ di bonu burru. Et mictilu dintra et lassalu bugliri fina ki l'acqua sia consumata et poy culalu caudu et mitichi chira virgini drami #.ij.@ et inchensu drami #.ij.@ et quarta et sivo di crastatu tantu ki basta, czoè drami .ii. et quarta, di oglu di oliva drami #.ij.@, di sosimina drami #.ij.@; tucti quisti cosi fa' bugliri insembla et farrai unu unguentu pri& et ungindi quillu ki avi lu mali di la gula di suso fina a li pedi et guarirà, ki è probatu. %83. $63$A ventusitati di aurichi %83.1. Pigla tri ova friscu ki sianu nati ad unu iornu et mictili a didissari tantu ki sianu beni duri et poy li munda et spartili per meczu e levandi lu russu tuctu et poy lu blancu mictilu ad unu pannu suctili di tila vecha blanca et spremila beni et l'acqua ki indi nexi mictila a la uricha di quillu quandu vay a lu lectu a dormiri et dorma supra la contraria auricha et guarirà. %84. Unguentu a ·ssanari tragiri %84.1. Pigla farina di granu et inchensu, virdirami et meli, tantu di l'unu quantu di l'autru, et miscali insembla et serrà fino sencza fallu. %85. A ·ffari bella fachi tantu ad homu quantu a fimmina %85.1. Pigla la radicata di l'erba ki si chama la sirpintara et falla siccari et quandu sarrà beni sicca, fandi pulviri et poy pigla di quilla pulviri drama #.j.@ et ancora pigla la merda di lu provenczali cussì comu l'ha granni piglandi drama mecza, di simula drami #.ij.@ et miscali insembla et mictili a mollu dintru l'acqua rosata et fandi composta et fandi peczi ki sianu pisu di dui turnisi et mictili a ·ssicari a lu suli; quandu voy fari bella fachi ecciamdeu livari tucti li maculi oy lintixini oy torili oy pendici $64$oy autri maculi, pigla una di quilli peczi quandu vay a dormiri et distemprali cum acqua #[c. 17v]@ cauda et ungi la fachi beni et lassali stari fina a la matina et poy ti la lava cum acqua et quista midichina fa' per quactru iorni oy per chincu et aviray bella fachi. %86. A mali di reuma %86.1. Pigla una canna di novi gruppi et spaccala et fa' intrari suavi quillu ki à la reuma et in meczu di la canna di' quisti palori ki supra scripti: "Supra illa sedebat #/@ virga in manu tenebat #/@ virgo Maria vocabat #/@ Xpus ista virga iungebat #/@ ille qui fecit virga Aron iungere et me". %87. A febri terczana %87.1. Pigla tri puma et scrivi cum incastro, innanczi ki li vengna la febri: "#*@ Jhs alga #*@ Jhus galla #*@ Jhus laga amen". Et factu quistu, dandu a maniari omni iornu unu la mattina a lu infirmu et serrà guaritu. %88. A duluri di ginochi %88.1. Pigla euforbio, #†@ affarvoy .#†@, sagio unu et pilatro sayo uno, pipi longu saxu unu, fenu grecu saxu unu, et mirra saxo uno; tucti quisti cosi pulviricza tucti insembla et mictili cum drami #.ij.@ di altea et mictili cum li supra dicti cosi et ungindi li ginocha et serrà guaritu sencza fallu. %89. $65$A ·rristringiri lu sangu di lu nasu %89.1. Scrivi cum lu dictu sangui in lu frunti, si illu è homu: "#*@ beretonis oy beroniso"; si è fimmina: "#*@ britonissa oy bironissa" et stangnirà lu sangui sencza fallu. %90. A ·ffari andari li vermi a li garczuni %90:1. Scrivi a lu frunti di lu garczuni: "#*@ ono callu". Secundi, scrivi a lu pectu di lu garczuni: "#*@ manuel ralo". Et poi scrivi a la manu diricta: "#*@ mantese" et cussì li girà tucti quanti. %91. Per quantu la fimmina non poti parturiri %91.1. Scrivi quisti palori in una carta a lu nomu di la fimmina et ad honuri di Deu e di la gloriusa Virgini Maria: "#*@ patit #[c. 18r]@ in terra dominus omnipotentis olinpi". %92. A mali di denti quandu fussiru guastati %92.1 Di' quisti palori: "#*@ urge lati" et dichendu fa' quistu singnu ki stai di supra cum incaustro, sencza moviri la pinna fini ky sia factu lu signu, et sempri dichendu li supra dicti palori. Et similimenti, si ti doli li denti, fa' lu dictu signu a dui tracti. %93. $66$Si viglari assay la nocti %93.1. Pigla unu cori di chervu masculi adosso et non dormirai. %94. A trayri guarrellu dintru l'ossu oy qualunca parti di la persuna %94.1. Dichiti quistu versu, comu si dichi di supta: in primu, tiniti lu dictu guarrellu cum dui digiti li plui grandi di la manu et sirrà fora sencza periculu et quistu versu è la midichina ki si fichi Theodorus Imperaturi et sempri fa' lu singnu innanczi di la cruchi e di': "#*@ adiuro te Christum Paraclitos iscrixirios ut exias fora et dendenti". %95. A cui non potissi pixari %95.1. Pigla unu grillu cantaturi et piglilu la scorcha sua et destempirala cum acqua frida frisca pocu et dalla a biviri et pixirà. %96. A duluri di rini %96.1. Pigla salvia domestica garrofali cum bonu vinu et bivandi quillu ki pati lu duluri et guarirà. %97. A duluri di testa %97.1. Pigla salvia e pistala et distemperila cum vinu caudu et bivindi a diiunu et non mania per fina a meczu iornu et sanirà. %98. $67$A clarificari li occhi %98.1. Pigla fogli di cauli e miscali cum bulligini di ova et mictila a li occhi la sira fina a la mattina e sarai sanu. %99. A mali di ochi %99.1. Pigla acqua rusata drami #.xij.@, vinu russu et blancu drami #.xiiij.@, tucia drama una e un pocu di muscu et pistalu beni e mictilu sparti ad unu pingnatu novu cum acqua rosata et cum lu vinu #[c. 18v]@ et fallu bugliri con focu claru fini ki si consumanu fina a la tercza parti et lassatili li dui parti et poi pigla lu supra& muscu et stemperala cum la supra dicta e mitila ad unu vassellu novu, ki è finissima medichina e quandu tu voi medicari mictindi la sira a li ochi e guarirà. %100. A fari figlari tostu la fimmina %100.1. Pigla sucu di belbina et dalla a biviri a la fimmina cum acqua cauda et incontinenti figlarà. %101. A fimmina ki avissi morta lu figlu in corpu %101.1. Pigla archimisa e mictila sopra la ventri di la donna e figlarà tostu. %102. A minella %102.1. Pigla marrobiu blancu e lingua boina et insuncza di vaca et miscala forti insembla e mittila supra la minna e guarirà. %103. $68$A ritornari lu lacti a la donna %103.1. Pigla cristaldu pulviriczatu e dandi a biviri a la donna cum vinu oy cum acqua et incontinenti avrà lacti. %104. A ricuperari memoria perduta %104.1. Pigla la simenta di li rosi e pistali et distemperali cum achitu e dalli a biviri e ritornirà in sennu. %105. A ·ccatarru %105.1. Pigla oglu di auliva et sucu di ruta e miscali insembla e mictili supra lu catarru di la testa caudu e guarirà. %106. A trimatura di omni membru di la persuna %106.1. Pigla sucu di mentania et dandi a biviri tri mattini a quillu e guarirà. %107. A li calli %107.1. Pigla chira benedicta drami #.v.@, rasa di pingna drami #.iij.@ e inchensu drami #.iij.@, et insuncza di porcu sencza sali drama mecza, et tucti quisti cosi metti in una pingnata nova et falli bugliri et poi li cula cum una pecza blanca e sirrà unguentu finu. %108. $69$#[c. 19r]@ A dogla di flancu %108.1. Pigla mastica e menta e rosi sichi e pani arsu e assensu, tantu di l'unu quantu di l'autru, acqua rusata, sucu di menta e fandi implastu caudu e mitilu supra lu fiancu. %109. A ·ccatarru boni pingnoli %109.1. Pigla inchensu masculu saye #.viii.@ et loy epatica say #.viii.@, et quarta #.j.@ di lingnu aloi; tucti quisti cosi sianu fini et pulviriczati e miscali cum acqua e fandi pingnoli et piglandi tri oy chincu la sira #'@ stomacu diiunu sencza maniari, ki su fini. %110. A fari confectu per lu stomacu %110.1. Pigla ingalanga dinari tri, anasi, chiminu drama #÷@, czincziparo dinari .x., scorchi di fistuga et inchensu masculinu, rosi sichi et di omni unu dinari tri, czuccaru libri dui, distimpirati tucti cum acqua rusata et di tucti fa' confectu et piglandi ananti sena et poi di sena dinari .x. et esti bonu. %111. A mali di stomacu %111.1. Pigla insuncza e oglu e fali bugliri insembla et di lu dictu oglu ungindi la bucca di lo stomacu fina a lu pictinali e guarirà sencza fallu. %112. Per lu stomacu et per restringiri la ventri %112.1. Pigla oglu e mastica e oglu cutugnu, tantu di l'unu quantu $70$di l'autru, e ungindi lu stomacu a killu ki avi lu mali et si illu avi doluri di ventri, guarirà sencza fallu ungendu lu ventri. %113. A mali di stomacu %113.1. Pigla czinciparu dinari #.j.@ et chiminu dinari #.j.@ et reubarbaru dinaru #.j.@, galofari dinaru #.j.@, anasi dinaru #.j.@, galanga dinaru #.j.@, czafrana dinaru #.j.@, aloy patica dinaru #.viiii.@ et tucti quisti cosi impasta multu beni et pigla draganti dinaru #.j.@ et mictilu a lu achitu per ingrassari e lassalu stari per uri .xxiiii. et poi lu dictu draganti implastalu insembla et fandi pingnoli e dandi a quillu ki #[c. 19v]@ avi lu mali a diiunu la mattina e guarirà sencza fallu. %114. A mali di stomacu %114.1. Pigla drami #.j.@ #<...>@ blanki et russi et di omni unu dinari dui, rosamarina dramma #÷@, spodio sayo #.j.@, canphora say #.iij.@, acqua rosa libra #.j.@, oglu rusatu drami #.ij.@ et di tucti fa' implastu e mictilu caudu ad unu pannu di linu et quandu è fridu mutalu e guarirà beni. %115. Confectu factu per magistru Bonannu priciusu a lu stomacu e a ricoperari lu appetitu et a tucti virtuti et conservari et fari fugiri tucti li doluri et fa multu beni paydiri %115.1. Pigla galanga dinari #.iij.@, lingnu aloi finu dinaru #.iij.@, czuccaru blancu finu libra una, acqua canella dinaru tri, acqua rusata et $71$muscu dinari tri, eufragio dramma #.j.@ #÷@, zinciparu dinaru #.j.@, scorcha di fistuca dinaru #.j.@, inchensu maschio dinari #.j.@, rosi siki dinari #.j.@ #÷@ et tucti kisti cosi supradicti pigla insembla e fandi confectu et piglandi innanczi maniari dinaru #.j.@ et poi di maniari dinaru #.j.@, dui volti lu iornu, et quistu voli essiri per iorni .xx. et fu extractu kistu confectu per summi medichini et summi philosophi. %116. Pingnoli comuni per omni persuna %116.1. Pigla aloi patica drami #.viiij.@, reubarbaru drami #.ij.@, mastica dramma #÷@ e pistali e si&·ndi voi fari plui oy minu, falli in quista raxuni e pui indi pigla tri oy quattru siri et poi mania et sunnu finissimi. %117. A fistula di ochi, lacrimi et omni altra fistula di ochi %117.1. Pigla una erba ki si chama grandori eleginis ki naxi in acqua viva e pistala e lu succu micti in illi ochi duvi esti lu mali, tantu ki si impla la conca di l'ochi duvi esti la fistula et poi micti la sustancia di la erba di supra li ochi et lassalu stari per tucta la nocti et quistu fa' per iorni octu oy novi fina ki si guaritu. %118. A mali di ficatu %118.1. Pigla #<...>@ %119. $72$#[c. 20r]@ A ·ffari assuctiglari li sinii di la fachi, ki non paranu %119.1. Pigla hedera terrestra, pistala forti et falla bugliri a l'aqua, et la scuma ki fa, la cula et mictila a la sinia, ki non parrà. %120. A la pitigina %120.1 Pigla frumentu et rumpilu et poi agi unu ferru latu et fallu caudu tantu ki arda lu dictu granu et poi lu spremi et quillu ki indi nexi di lu dictu granu fallu caudu et ungindi la dicta pitigina et sarray sanu. %121. Ad idem %121.1. Pigla sulfaru incannulatu et miscalu cum sapuni sarachiniscu et fricalu forti supra la pitigina et sarrà sanu, ki esti probatu. %122. A serpentania %122.1. Pigla tartaru di vinu biancu et blumbo arsu, sucu di iuskianu, scorcza di cucucza arsa et pulviriczata et pulvi di forrigina, piratro, oglu comuni ki basta et configi tucti quisti cosi per quistu modu: pigla tucti et poi micti lu oglu et cussì di l'unu comu di l'autru ad vichenda lu dictu unguentu et quandu sirrà misteri, killu ki pati la infirmitati si&·ndi valga, et tegna lu dictu unguentu per tri iorni et poi si bagna et quistu facza per fina ki illu sia sanu. %123. $73$A morfea blanca %123.1. Pigla lu locu undi esti lu mali et suctilimenti chi tagla, ki&·ndi nexa lu sangui, et poi agi oglu caudu di vellana ki sia ixutu cu ferru caudu et ungi et sarrà sanu: probatum est. %124. Ad idem %124.1. Item pigla tartaru, sulfaru incannolatu et aurupumentu, sal et #†@ dulu #†@, fulisina et oglu locidu quiaro per equali piso et tucti quisti cosi pista et cochilu et ungindi mentri si sano. %125. Ad morfea nigra %125.1. Pigla tartaru, fuligina ana drami #.ij.@, salinitro, sulfaru, vinu ana #÷@, aurupumentu, oglu spicato, erba blanca et nigra ana #÷@, tucti quisti pulviricza in unu murtaru. %126. #[c. 20v]@ Eiusdem %126.1. Item pigla fumusterre, protano agreste, erba fragure, ruta, salvia ana manipulu uno, leopazo agutu, pani purkino idest pumu terragnu, ana equalis et pistalu et exindi lu sucu. %127. $74$Eiusdem %127.1. Item pigla sapuni sparti et sarachiniscu ana #÷@ .iii, et miscali insembli cum li predicti pulveri, diligentimenti incorpora et poi inchi mecti di lu dictu sucu et minalu et di poi inchi micti oglu, et cussì quantu di l'unu quantu di l'autru, lu incurpura et ungindi lu latu duvi esti la infirmitati et stipalu beni, ki esti bonissimu. %128. De eodem %128.1. Pigla feli di rindina et radicata di canna et miscala e fandi pulviri et prima frica lu locu beni et dapoi chi mecti la dicta pulviri. %129. A duluri di aurichi et a surditati %129.1. Pigla sucu di radicata di rafanu et sucu di radicata di chicuta et sucu di frundi di evulu et sulfaru finu et miscali et poy li distilla a l'auricha sinistra, si doli la destra, et si doli la sinistra, distilla la destra. %130. A doluri di aurichi %130.1. Pigla oglu di noczula di persica et sucu di sempriviva tepidu et mictindi a l'auricha: sana. %130.2. Item lu sangui di la anguilla sana et avi quista virtuti medesmi. %131. Ad auchidiri lu vermi di li aurichi %131.1. Pigla sucu di nipitella et mictilu a l'auricha, ki auchidi lu vermi. %131.2. Item lu sucu di li chappari fa quistu midesmi. %132. $75$Ad scrofolas %132.1. Item a consumari li scrofuli secundus magistrum Girardum di Arieto, pigla radicata di filichi et de affodillo oy porrace salvagi et cochili intrambu dui cum bonu vinu et da' ansugia et mictilu di supra li scrofali, ki sarrà sanu. %133. Ad eiusdem %133.1. Pigla stercu vechu di capra, rosa meli oy rosamarina, achitu #[c. 21r]@ fortissimu et miscalu insembla et mictilu di supra la scrofola, ca li dissolvi. %134. Ad scrofolas %134.1. Quisti esti unu bonu implastu secundum magistrus Guidus de Arieto: pigla radichata di filichi et affodillo et cochilu cum bonu vinu et poi inchi misca pulviri di sulfaru et unu pocu di assuncza ki sparchi la scrofola. %135. Ad scrofoli %135.1. Pigla quandu la luna esti a li .xxi. iornu di la mancatura, pigla et impasta radicata di spatula et radicata di rafanu salvaiu et fandi crispelli, lu primu iornu .xi., e danchi a maniari, et lu sicundu iornu indi fa' .x. et cussì manca omni iornu una, fini ki vengnanu a lu fini ki passirà. %136. $76$A ·pporros %136.1. Pigla lacti di ficu et fricandi li porri et dapoi pigla lu vermi ki si chama cannelora et fricandi forti li dicti porri, ki li sanirà. %137. A fari acqua ki arda e non tocca a genti non robba %137.1. Pigla unu urgagnu per quistu modu factu, ki sia pianu di ·ssupta et di ·ssupra strictu et dintru mecti unu sustaru di vino nigro vecho, poi chi mecti unczi #.ij.@ di sulfaru vechu, vino et mosto, unczi #.ij.@ di alumi et dui unczi di sali et unczi dui di oglu e fallu bugliri fina a la tercza parti et cussì si scrivi: di quista acqua si unga e fa' la candila, pannu, zoè ki voi et poi chi mecti focu ki si arda l'acqua, et non tocca lu focu non a la torcha, non a la candila, non a li panni et esti probatu. Tantu voli diri sustaru quantu quattru quartuchi di la misura di Palermu. %138. A scrofoli %138.1. Item pigla pinuchi e pistali et poi li micti a lu capu di la virga si #<...>@ in orifino et ligala ki non di caya, ki incontinenti passirà. %138.2. $77$Pigla capu di licherti quantu tu voi et ardili ad un testu oy ad altru vaxellu e fandi pulviri e poy pigla pulviri di cuglandru et miscali cum meli squaglatu crudu et mictilu di ·ssupra la scrofala, ki la sana et est provatu. %139. #[c. 21v]@ A ·rrumpiri la petra %139.1. Pigla radicata di ginipulu et pistalu forti et fallu bugliri cum vinu blancu et dallu a biviri a killu ki avi lu mali, ki lu sana incontinenti, ki esti probatu. %140. Ad homu ki si leva di infirmitati ki non poti dormiri per fantasia %140.1. Pigla una erba ki si chama porchaca et appendila a lu lectu, ki dormirà incontinenti. %141. A ·llivari sugluczu %141.1. Pigla #<...>@ overo sigillu di Sancta Maria et mangila, ki ti passa incontinenti, ki esti probatu. %142. Si voi cacchari l'acqua di lu vinu %142.1. Pigla una spongia et ungila di oglu et poi la spremi beni et fandi ixiri lu oglu et micti la sponcza supra lu vinu et l'acqua et livirà l'acqua et ristirà la vinu. %143. A doluri di ventri %143.1. Pigla lu succu di li chentufogli et bivili, ki ti passirà. %144. $78$A cocto di focu %144.1. Pigla casu et pistalu et mitichi meli ki sia liquidu et mectindi ad una frunda di cauli et mictila di ·ssupra a lu coctu et sirrà sanu a lu terczu iornu. %145. Ad homu ki avissi perdutu lu coluri %145.1. Pigla radicata di porri et exindi lu sucu et dallu a biviri et torna lu culuri. %146. Ad auchidiri li pulchi %146.1. Pigla cuglandru et pistalu et gectalu di intru l'acqua et gecta per la casa, ki murrannu li pulchi. %147. A duluri di capu %147.1. Pigla lu sucu di la edra nigra in oglu rusatu et vinu muscatu et tucti kisti cosi insembla, misi di supra la frunti oy a li templi, sarrà sanu. %148. A tumuri di manu oy di altra membra %148.1. Pigla lu sucu di lu mentrastu et bivalu, ki li passirà et esti probatu. %149. #[c. 22r]@ A cui crepanu li manu oy la fachi. %149.1. Pigla chira e mastica e oglu vechu et tucti quisti cosi pista insembla et coniungili insembla et ungindi lu membru. %150. A fluxura di labri ki si chiama sarca %150.1. Pigla simenti di squiani et mictili supra li carbuni di lu $79$focu et piglandi lu fumu per lu pirtusu di lu inbutu in la sircha et serrà sanu. %151. Ad arsura di labri %151.1. Pigla alumi czucarignu et distemperalu cum meli et, intervallu punendu, incorporalu insembla ad modu di unguentu et ungindi l'arsura. %152. Ad infirmitati ki si chama chersi %152.1. Pigla pipi, czinziparu albo, russu di ova, radicata di giglio, sapuni #†@ girato et barabo #†@ et miscali insembla et mectindi a la infirmitati. %153. Si la natura di la fimmina fussi troppu aperta ki lu collu di la matri vaxillassi, per quali cosa la conceptioni si impedica %153.1. Per ristringiri: richipendu la pulviri di l'alumi et sangui draguni, atremento miscatu cu achitu forti et mictendulu a $80$la natura, tinenduchilu unu pocu, assai ristringirai et conchipirai. %153.2. Item lu oglu di lu inchensu, fumicatu, dispone li fimini a conceptioni. %153.3. Item da' a maniari a lu homu lu caglu di lu lebru masculu e a la fimmina la lepora fimmina et conchipirà. %153.4. Item pigla lu celebro di la grua e miscalu cum insunza di lioni et di papara et ungila. %153.5. Item la petra ki si trova a lu ventrichellu oy in la vulva di la cherva, portata per la fimmina oy data, fa conchipiri. %153.6. Item la pulviri di li testiculi di lu berro, data a biviri et dapoi la mestrua, la farrà conchipiri. %153.7. Item lu oglu di lu lignu di l'allera, et unta la fimmina a lu billicu finu a la natura et supra la rini soi, multu conforta la matri et consuma la superfluitati et falla conchipiri. %153.8. Item pigla lu granchu di lu flumi et pistalu et dallu a biviri #[c. 22v]@ a cui fussi prena et non si dolirà et mantinirà per fina a la perfeccioni. %153.9. $81$Item pigla la lepora prena et partila per meczu et li quaglurilli ki trovirai in ventri a li figloli duna a ·cquilla ki è prena et non si purà disirtari. %153.10. Item pigla lu nidu di li rundini et distemperala cum acqua et fallu culari et dallu a biviri a la fimmina, ki la farrà prestu parturiri. %154. Cura a duluri di partu %154.1. Pigla russi di ova bene cocti in acqua et pistali et miscali cum insuncza et sucu di archimisa et chimino et fandi implastu et sirrà libera ecciamdeu si avissi febri. %154.2. Item pigla la chipulla bugluta a l'acqua et pistata cum oglu, chimino et russi di ova: implastalu, ki è certu experimentu. %154.3. Item li cochi di lu lauru, pulviriczati et cocti a li carbuni, misi di supra lu locu, leva lu duluri di la matri et purga li mali omuri et si esti di sucta, recipe lu fumu et farrà tostu parturiri. %154.4. Item la simenta di li cauli, data a biviri poi di partu, leva lu duluri. %155. $82$Cura a mali di mamelli %155.1. Si la mamilla per multitudini oy per superfluitati di lacti umflassi, in prima repercoti li mamilli cum archilla et achitu oy cum favi fracti oy cum blancu di ovu oy cum lintiki cocti in achitu, et poi ad ultimu inchi mecti lu ovu cum oglu rusatu et livirandi li tumuri et la doricza di la mamilla. %155.2. Item lu stercu di lu boi cum meli et oglu rusatu, misu di supra, multu vali. %155.3. Item la radicata di li cauli cum favi et farina e radicata di menta e miscati tucti et misi di supra, multu vali a solviri et ristringiri lu lacti. %155.4. Item lu stercu caprino miscatu cum meli et misu di supra lu chancru oy di supra la fistula, l'ucchedi et piglandi omni malu umuri. %155.5. Item una citella virgini si ungirà spissi volti la mammilla di succu di chicuta, li avirà sempri irti et pichirilli. %155.6. Item ungi lu capu di la mammilla cum balsamu #[c. 23r]@ et livirandi lu duluri. %156. $83$ %156.1. Item lu cori di la mula, purtatu oy bivutu, non fa conchipiri la donna. %156.2. Item unu ossu ki si trova in la mamilla di l'asina, purtatu, fa conchipiri. %156.3. Item si darrai a maniari lu quaglu di lu lebru a la fimina di poi ki avi parturitu, non conchipirà chui di poi. %157. Experimentum polagre %157.1. Pigla lu cartamu idest chimenta di usfaru ki si dichi agrica, pistata cum insungia et implastata, leva lu duluri arteticu si si menti frequentimenti. %157.2. Item lu fumentu di l'acqua duvi sianu cocti rapi leva lu duluri arteticu di la pulagra. %157.3. Item la radicata di l'altea, pista cu anzunza di porcu vecha, implastata, cura la pulagra. %157.4. Item la simenta di la nuchilla, implastata, esti optimo rimediu a duluri di pulagra. %157.5. $84$Item li nasturzi, farina et achitu, miscatu et implastatu supra la siatica, multu inchi vali. %157.6. Item la radicata di la mila, pistata e di supra misa, leva la siatica. %157.7. Item pisu di tri tornisi di angarico, data, iuva a duluri di artetico e di siatico. %157.8. Item lu feli crapino, con pingna misu di supra la siatica, multu inchi vali. %157.9. Item pista la chipulla bianca, sali et euforbiu e miscali cum oglu di lauru e misu caudu vali ad omni umori et doluri di fridu. %157.10. Item li frundi di la erba ki chama #†@ arnoquerele #†@ cum sunza frisca et implastata esti optimo experimento et leva doluri arteticu et polagra di nervi et di omni doluri. %157.11. $85$Item pigla pichi di li navi: miscata cum armuniaco, et misa, esti optimo e singulari rimediu a li siatichi et leva lu duluri di la pulagra et l'acqua duvi esti cocta, data a biviri, iuva multu et esti probatu. %157.12. Item la farina di l'oriu, miscata cum oglu rusatu et misu, vali a quistu mali. %157.13. Item lava la manu ki ti doli oy lu membru cum acqua duvi sia coctu viscu di arbuli, ki vali multu a mitigari #[c. 23v]@ lu duluri et vali multu et esti probatu. %157.14. Item lu oglu di lu lauru, minato cum mullica di pani caudu, maraviglusamenti iuva a li palalitichi. %157.15. Item pigla li rami di li ficu salvagi et dalli a biviri, ki solvi lu contractu di li nervi. %157.16. Item recipe la erba ki si chama lauriola, pistata libri #.iij.@, et falli stari insembla iorni #.iij.@, et acqua libra #.j.@ et oglu di auliva libri #.iij.@ et falli stari insembla iorni #.iij.@ et poi li fa' bulliri fina ki l'acqua si consuma et fina ki lu oglu pari virdi et culalu cum pannu di linu et la erba gecta et lu oglu conserva, ki esti optimu ad artetica e a ·mmiticari omni duluri et est probatu. %157.17. Item la insuncza di lu vulturi, miscata cum la insuncza di lu porcu, iuva a li paralitichi, artetichi et siatiki. %157.18. Item l'artenco diretro la cornacha, portato, sana la pulagra di lu pedi drictu et vali similimenti ad tucti li artetiki et siatiki. %158. $86$Cura ad omni crepatura %158.1. Pigla li frundi di la chicuta fitenti: pistata et facta cauda, implastata, sana omni umflatura infra iorni .xv. oy .xl. %158.2. Item lu stercu di lu lepru, miscatu cum meli et datu a maniari a modu di favi, consolda piage dubitusi. %158.3. Item cochi la testa di li edi di la capra in l'aqua et dalla a biviri oy a maniari: consolida tucti li cosi dintra lu corpu. %158.4. Item fa' unu implastu supra la crepatura novi oy dechi iorni di vermi di terra et falli prendiri a cui pati lu mali cum pignoli di stercu di lepuru confectu cum meli, comu è dictu di supra, et sanirà la cripatura lu galbanu et pulviri di cipressu fina a perfecta sanitati et prenda li predicti pignoli. %158.5. Item lu sucu di li frundi di la briami, dati a biviri cum vinu biancu fina a perfecta sanitati, et quistu voli esseri novi iorni e sana omni cripatura. %158.6. Item la testa di li porri, pistata et implanstata, incontinenti omni crepatura et omni plaga consolida. #[c. 24r]@ %158.7. Item una erba ki si chama viola gresta, alcuni la chamanu consulta minuri, data a biviri infra novi iorni, sana omni cripatura, è la dicta erba implastata supra lu locu. %158.8. Item la balistia idest li figloli di lu granatu consolda omni cripatura. %158.9. Item yperus li plagi grandi et li nervi taglati coniungi. %158.10. Item la mastica, impastata, sana omni ructura di gambi. %158.11. Item lu casunellu ki sia natu di unu iornu, impastatu in la pelli sica e misu, incontinenti consula omni ructura di gambi. %158.12. $87$Item lu lardu di lu porcu salvaiu, dillissatu et ligatu, consolda omni ructura di ossu. %158.13. Item li granchi di li flumi, miscati cum lacti di asina, fa passari omni tumuri. %158.14. Item lu sangui di lu angnellu, datu a biviri oy gictatu di supra, sana omni ruptura di stintini. %158.15. Item li scorchi li frundi tenniri di lu flaxinu, miscatu cum bonu vinu caudu e misu di supra, sana omni ruptura di ossu. %158.16. Item la pulviri di lu ossu di lu vulturi, gictatu di supra, consula omni plaga. Explicit. %159. Unguentu ad omni plaga %159.1. Pigla oglu rusatu, cacomilla, oglu violatu, guma electo et di chaskidunu drami #.ij.@, trimintina libra #÷@, chira libra quarti #.iij.@, inchensu blancu, mastica, inchensu drami #.ij.@ et fandi unguentu cum omni diligentia, ki esti electu et probatissimu. %160. Unguentu probatissimu a mali di gamba %160.1. Pigla unczi #.iij.@ di ceraso idest biankettu crudi et unczi #.v.@ di oglu comuni et mictili insembla a lu focu in unu pignatu novu di crita et fallu bugliri fina ki lu dictu unguentu si facza nigru et intra tantu sta a lu focu, minalu cum una cuchara; dapoi ki esti nigru, mictulu intra lu pignatu una pecza di pannu $88$di linu et fandila beni implastari da omni banda et poi la micti a ·ssiccari, ki cussì si teni lu dictu unguentu. %160.2. #[c. 24v]@ Item quandu voi midicari alcuna cosa di lu dictu unguentu, talla di killu pannu implastatu sicundu ki esti la mayangna oy la percusioni et ligalu beni et voltalu la sira e la mattina, ki non est misteri di mutarilu per fina ki non sia sanu beni tostu. %161. A ·ssanari l'antraci maraviglusamenti %161.1. Pigla la viola agresta, dicta consolda minuri: cocta et pistata cum dui petri, mictila supra, serrà sano. %162. A fari tostu figlari la fimina %162.1. Pigla la fimmina ki voli figlari lu lacti di una autra fimina e bivalu: figlirà tostu. %162.2 Item la pulviri di la saturea benedicta cum aqua fa similiter. %163. Di lu corpu a ·ffari giri lu figlu mortu a cui l'avissi %163.1. Pigla lu lacti di un'autra fimina cum oglu comuni et bivalu e subitu sirrà liberata. %163.2. Item l'archimisia, misa supra lu billicu, fa lu simili, sendu pistata. %164. $89$A ·ccontinentia di luxuria %164.1. Pigla lu vermi ki luchinu la nocti et bivalu oy manialu et sarrà castu. %165. A mali di stomacu %165.1. Pigla lu stacaru sarachiniscu idest riganu sarachiniscu et la chinniri di lu marrobiu blancu et pistalu et fandi pulviri et maniali cum ovu arrustutu a la chinniri la mattina a diunu. %166. A plaga infistulata %166.1. Pigla unczi #.ij.@ di pintidactulu, unczi #.ij.@ di cucummarellu salvaiu, chira nova uncza #.j.@, inchensu uncza #.j.@: bugli tucti quisti cosi insembla in una pingnata nova et quandu sarrannu tucti quisti cosi squaglati, levandi tucti li cosi di lu focu et mictinchi uncza #.j.@ di trimintina et uncza una di oglu rusatu et misca beni insembla et avirà bonu unguentu. #[c. 25r]@ %167. A mali di cranco %167.1. Pigla la balloctula et poi pigla unu pingnatu novu et mictichi menczu quartuchu di vinu blancu et poi micti quista balloctula intra et cropila beni, ki non pocza ixiri et poi la micti supra lu focu di carbuni et falla beni cochiri et poi indi fa' pulviri. In prima lava lu mali cum achitu caudu et poi gecta supra di quista $90$pulviri e micti tri volti et si non mania, sachi ki non esti quillu mali, ma esti altru mali. %168. A mali oy dogla di testa %168.1. Pigla erba di sanguisuca et exindi lu sucu et piglandi dui parti di acqua rosa e una parti di quillu sucu et miscali insembla et ungindi la testa. %169. A ·rrimundari la fimmina di sangui %169.1. Pigla menczu quartuchu di lixia et dalla a biviri et sanirà. %170. A mali di andata %170.1. Pigla achitu et fallu bugliri et rumpichi unu ovu et poi pigla lu russu et salialu cum mastica, inchensu et pichi greca et dalli a maniari e stagnirà. %171. A pidata di occhi %171.1. Pigla li xuri ialini di lu finochu et chiminu agru et pistalu nectamenti insembla et exindi lu sucu et micti a li ochi et sanirà. %172. A mali di rungna %172.1. Pigla la radicata li mila et mundala et taglala beni minuta et poi la cochi in acqua et poi ki esti cocta e tu la pista beni et mitichi insuncza di porcu veccha et argentu vivo et untandi et sarrà sanu et est probatu. %172.2. $91$Item ungi cum oglu di lauru et saniray et ungi a focu oy a suli caudu. %172.3. Item pigla vinu biancu et chiraso et fallu bugliri tantu ki torni per terczu et ungindi et saniray. %173. #[c. 25v]@ A mali di andata %173.1. Pigla casicavallu di quatru anni et poi lu bugli cum achitu et piglandi unu pastu accussì caudu et stagnirà et esti probatu. %174. A mucicatu di cosa vininosa %174.1. Pigla lu mucicatu oy unu so amico strictu et fallu assictari et singa cum unu cutellu la sua pidata comu teni lu pedi in terra et poi pigla una tacza et mictichila supra lu ginochu quandu signiray la pidata et poi cula quilla acqua cum la cammisa (et voli esseri cum la fauda) et pigla di la punta di lu pedi et di lu menzu di lu calcagnu di la terra cum una punta di cannavettu et mictila a l'acqua et poi la culiray e dunachindi a biviri et dilli quisti tri fiati a l'auricha et chasquidunu di quanti sunu intornu di lu muccicatu divinu diri unu Patrinostru et una Ave Maria a reverentia di la Trinitati. #"Omnes gentes plaudite manibus: iubilate deo in uoce exultacionis. / Quoniam dominus excelsus, terribilis: rex magnus super omnem terram. / Subiecit populos nobis, et gentes sub pedibus nostris: / Elegit nobis in hereditatem suam, speciem Iacob, quem dilexit. / Ascendit deus in iubilatione et dominus in voce tube. / Sallite deo nostro, sallite: sallite, regi nostro sallite. / Quoniam rex omnis@ $92$#terre deus: sallite sapienter. / Regnabit deus super gentes: deus sedet super sedem sanctam suam. / Principes populorum congregati sunt cum deo Abraam: quoniam dii fortes terre, uehementer elevati sunt"@ %175. A ·ffari oglu di russu di ova %175.1. Pigla ovu et fallu adillissari et dapoi li munda et prindi lu russu et mictilu intra unu testu supra lu focu e lu testu voli essiri di terra beni suctili et mictilu supra lu focu di carbuni et lassalu suffrigiri et di poi ki l'aviray suffrictu una grandi pecza et tu vidiray ki&·ndi nixirà comu oglu et quillu oglu ricogli et fandi li facti toi ki&·ndi voi fari. #[c. 26r]@ %176. Per solviri perni %176.1. Pigla lu sucu di la lumia matura bianca et mictilu dintru unu goctu di vitru et poi inchi gecta li perni dintru et lassali stari in là dintru di quillu bruodu per octu iorni et trovirayli in modu di una pasta et poy indi poi fary czò ki tu voy. Et ancora, a lu impastari, si&·nchi micti unu pocu di biancu di ovu per regiri meglu. Et poi ki su facti et tu li micti intru unu pani ki sia menczu coctu et sia beni caudu e poy lu torna a lu furnu et lassalu stari lu dictu pani fina ki sia beni coctu et intandu li perni sarranu duri ma non sarranu di killa blankicza chi eranu primu. %177. Per culurare lu curallu ki sia plui culuratu %177.1. Pigla lixia forti, parti quactru, et sapuni mollu, parti una, $93$et miscali insembla et poi chi gecta lu curallu dintra et lassalu stari cussì a mollu unu iornu et poi lu prindi acussì comu sta et mictilu a lu focu e lassalu bugliri per .x. oy .xii. bugli et poi lu leva et prindi unu pocu di ismiriglii et pulixi multu beni lu curallu et sarrà perfectum. %178. A ·ssolviri lu curallu ki torni comu pasta %178.1. Recipe sucu di lumia beni matura, bianca et mectilu in unu rugangnu di vitru ki sia beni strictu et non tantu troppu et poi prindi lu curallu beni machinatu suctili et gectalu dintru et lassalu stari a mollu quantu la perna e poy prindi la pasta et impastala multu beni et quandu li impasta si&·nchi mecti biancu di ovu per inculurari e tiniri meglu et poi indi fari czò ki tu voy et goctu oy coppa. Et ancora ti voglu arricordari ki quandu lu curallu è dissolutu, et tu agi unu autru rugangnu et cumboglalu beni et mictilu a lu sirinu, ki si pocza rimiscari cum una virghistella et poi lu prindi la mattina et pistalu et fandi czò ki voy di la pasta et esti veru et probatisimu. %179. #[c. 26v]@ Li nomura e canuximenti di quilla preciosissima erba lunaria %179.1. In primis si chama erba lunaria et chamasi lucidaria et chamasi erba di sanctu Petru et chamasi erba strania et chamasi erba santa. %179.2. Item sachi ki l'erbi su dui, l'una è masculina et l'altra fimina, si avi la sua fogla ialina comu murtilla minuta et esti di lu so pedi fina #'@ la chima pocu minu di unu palmu et la sua virtuti esti assai. Sachi ki omni iornu ki la luna crixi di la sua volta $94$innanti et la dicta erba si mecti una frunda di l'una banda. Et cussì fa' omni iornu fina ki la luna è di quindichi iorni. Intantu la dicta erba avi .xv. fogli et luchi di nocti comu candili allumati. %179.3. Item cui avissi di quista erba cum la radicata, nullu malu spiritu lu purria accustari et cui sapissi alcunu trisauru, amuchati ki fussi in cantu oy ki fussi per incantamentu, purtandu kista sancta erba cum issu li spiriti ki guardassiru quillu trisauru fugirannu et lassirannulu sencza incantamentu e purrissilu prendiri per virtuti di quista sancta erba. %179.4. Item cui avissi di lu sucu di quista sancta erba di pisu di una uncza, riservarsila, et poi prinda unczi .x. di argentu finu et fundissilu in lu guariolu; essendu fusu, e tu gictassi lu sucu di la dicta erba dintra quilli unczi .x., tornaria oro finu. %179.5. Item propriatate lunarie: cui prindissi uncza mencza di lu sucu di la dicta erba et bivissilu cum vinu, si fussi chui di .lx. anni, richipirà la forcza di quandu era di etati di .xxx. anni. %179.6. Item lu sucu di la sua radicata avi tali virtuti, ki cui prindissi una virga di ferru et scalfassila a lu focu tantu #<...>@ %180. #[c. 27r]@ #<...>@ %180.1. #<...>@ coxa di lu porcu et mictichilu di supra et non lassa sinia nissuna. %181. $95$Implastu ki multu tira %181.1. Pigla pichi di li navi et chira et trimintina, tantu di l'unu quantu di l'autru, et miscali insembla. %182. Implastu a suldari et rudiri la trista carne %182.1. Pigla apostolicu et virdirami in pulviri et miscali insembla. %183. A straczatura di cornu di buoi oy di altra straczatura ki fachissi ad homu %183.1. Pigla meli et trimintina et farina e russi di ova et miscali insembla et pusali. %184. Ad homu oy a bestia %184.1. Erba mastra, si esti erba firrara: pistala et fandi pulviri et mectila di supra la erba pistata e micti di supra la pulviri et esti maraviglosa per suldari omni plaga oy fermu termi oy lunbrichi; prindi tila di rangnatia di mulinu et oglu comuni et blancu di ovu et parum omnia et simul tere, rincorporali et mictili supra li nervi taglati oy di homu oy di bestia sgarrictata per alcuna acaxuni et non removendu lo implastu per parichi iorni et guarirà. %185. Per saldari ructura di testa et fixura %185.1. Pigla erba la quali si chama agracinara, e cui la chama $96$salequia e cui cercumtella e cui zezula, pistata et inpulpata cum vinu biancu in testa caudu, et mictilu di ·ssupra et, non removendu, dàlla ad una mattina per fina a l'autra matina: probatum est. %186. A sanari plaga %186.1. Pigla una erba ki si chama crixuni et pistala cum pani purchinu et lenticha aquatica ki si trova supra l'acqua et sunza et erba sanamunda, garofulata, tramictila supra la testa ki sia fessa, factindi unguentu et sanirà tostu. %186.2. Item erba cimbalaria ki si trova per li mura, ki est russa #[c. 27v]@ di sucta, bene tere. Dissumfla la plaga, soldala undi sia la plaga. Autri la dichinu bellicoru marinu. %187. Implastu ki multu trayi %187.1. Pigla #†@ quitun #†@ trimintina, tantu di l'unu quantu di l'autru, et disolvile insembla et usa a cui fa misteri. %188. Unguentu di plaga ki sana tostu et chudi tostu la plaga %188.1. Lardu di porcu suffrictu, meli et farina et vinu, et falli bulliri insembla et fallu liquidu et tenniru et usa et resolvirà. %189. $97$ %189.1. Unguentu d'ache chi bonu est, trimintina, oglu rusatu, carisaldi et berbena tere et beni pistata cum sali, tantu di l'unu quantu di l'autru, et dapoi ungindi la plaga et volinchi pichi di navi, tanti di l'unu quantu di l'autru. %189.2. Item la pulviri a rudiri mala carni in qualunqua parti sia, manu, volu. Lu bolu armeniu ristringi la piaga e non lassa allargari a rudiri la mala carni di la piaga. %189.3. Item prindi la sponcza, lava et sucala e fandi stigilli et poni supra la piaga e rudi la mala carni sencza duluri et esti probatum. %190. Unguentu bonu per tirari et suldari firiti et esti bonu a fistula %190.1. Pigla pichi greca et pichi di navi et inchensu, di oniunu drami #.iij.@, sivu di crastatu libra una, incorpurali insembla et culali cum stamingna et conservali et usali. %191. A consolitari plaga %191.1. Prindi erba sanamunda et erba venti et agrimonia et $98$frapparia et pinpinella ana, idest tantu di l'unu quantu di l'autru, drami #.ij.@, et robia tintoris a duppio et tucti li bugli cum bonu vinu blancu et culalu et usalu a biviri et a la piaga micti pulviri et caulu rubio et frundi di erba anici et salvali et si fussiru siki, mictili a mollu cum bonu vinu et ancora lu sucu di la #<...>@ %192. #[c. 28r]@ %192.1 "#<...> veli velli volas polli poli que liguras O bona Laurenti Martiris veneramini per urbani intra mea serenas est que me libidinis moya fluat et stilla de mamilla dominus beatus et gloriose virginis que calorem et ardorem est qua me libidinis".@ Et oglu rusatu, tantu di l'unu quantu di l'autru, et incorporali insembla ad modu di unguentu et stendilu in una pecza di linu et mictilu di supra et infaxalu. %193. Ad ossu ruptu di testa %193.1. Pigla radicata di natalico salvagio et trimintina acbluta idest lavata cum bonu vinu et bene tere, oy pistata incorpora cum blancu di ovu, et mictilu di supra per tri iorni et poi lu rifrisca per tri altri iorni. %194. Implastu ad ossu ruptu di testa %194.1. Pigla radicata di erba bosa et bertine idest trimintina, bugluta cum bonu vinu, tere et micti di supra là undi esti la ruptura oy la radicata di lu sucu lu #†@salinovire#†@ supra fractura, implasta et infaxa beni et poi di nocti per iorni octu implecta et rifrisca. %195. $99$Ad surdacioni di aurichi %195.1. Pigla ysopo et ardilu et richipindi lu fumu a li aurichi et sanirà. %196. Ad duluri di denti %196.1. Pigla ysopu et cochilu cum achitu forti et tenilu in bucca et passirà la dogla. %197. A livari la tacca di li pannu %197.1. Pigla alumi di roccha, drami #.ij.@, et acqua chara, libri quattra, et falla bugliri tantu insembla ki torna una libra e mencza necti: leva la tacqua di lu pannu. %198. Ad cui sputa sangui per la bucca, per la vina di la testa oy per vina di pectu %198.1. Pigla lu succu di la nipitella, drami #.ij.@, et bivalu a diiunu cum vinu biancu miscatu et esti probatu. #[c. 28v]@ %199. A cui si sonna malu sonnu %199.1. Tegna trimarina idest rosamarina sucta la testa et non si sunniirà chui malu sonnu: probatum est. %200. A cui avissi guasti li denti oy li gingili %200.1. Pigla rosamarina e buglila cum vinu blancu et con achitu et recipe lu fumu per la bucca et poi pigla di quillu vinu et lavati li denti dui volti lu iornu et ancora bivindi a diiunu stomacu, ki allegra lu cori et riclara la facci et leva omni malitia: probatum est. %201. A cui fa mali lu grancu %201.1. Pigla rosamarina et mictila di supra undi esti lu grancu et sanirà: probatum est. %202. $100$Ad tornari lu appetitu %202.1. Pigla rosamarina et buglila cum acqua et usandi a biviri, ki tornirà lu appetitu. %203. A cui fussi surdu %203.1. Pigla rosamarina e puleyu et buglilu in vinu blancu et richipi lu fumu per li aurichi tantu bugla ki torna per mitati: probatum est. %204. %204.1. Item pigla la bretonica, drami #.ij.@, di lu sucu la mattina a diiunu un pocu tepidu et farratti urinari et si avissi petra a la virga, girrà fora. %204.2. Ancora, cui bivissi lu vinu, czoè lu sucu di lu vinu anniglatu, sana a quillu ki avi unflatu lu corpu: probatum est. %205. Unguentum ad pedi di cavallu %205.1. Dialtea #......@ uncza una Marsa di ovu #......@ uncza una Grippa #......@ uncza una Chira nova #......@ uncza #.ij.@ Trimintina #......@ uncza.#ij@. Inchensu #......@ uncza #.j.@ #÷@ Mastica #......@ uncza #÷@ Raditura di pinu #......@ unczi #.iiij.@ #[c. 29r]@ Insuncza di porcu #......@ uncza #.iij.@ Sivu di beccu. ..... unczi #.iiij.@ %206. A fari tornari li capilli blanki nigri %206.1. Pigla fogli di ficu et fogli di chelsu nigru et fogli di viti, pisu di drami #.xij.@, et exindi lu sucu et frica undi tu voi: probatum est. %207. $101$A duluri di meucza %207.1. Pigla fogli di salichi virdi et pistali et fandi cum sali implastu et mictilu supra la meucza e guarirà. %208. Ad puntura di occhi %208.1. Pigla aspica di granu et buglila cum acqua et di la dicta acqua lavati li occhi: probatum est. %209. A livari li pitigini di la facchi %209.1. Pigla comumilla e falla cochiri cum vinu e poi ti lava lu visu spissu e sanirà. %210. Ad stangnari lu sangui di la firita %210.1. Pigla la salvia frisca et di lu so sucu fa' andari a la firita et poi inchi mecti in là supra la firita la salvia pistata et stagnirà: probatum est. %211. Ad stangnari lu sangui di la vina corrupta %211.1. "Longino fui, ki Deu ristagnandu, punczi lu Signuri Deu; lu sangui si punirà la terra et rumanirà. Amen. Deu, ki sacciasti li porti di lu infernu, cierra quista vina ki quisto sangui mina, perkì torni quistu sangui in so vina. Amen": probatum est. %211.2. $102$"Longino ki a Deu punsi lu Signuri Deu nostru in sue la manu per la testa lu sangui et l'acqua tandu ind'ixiu Ihesus oy e may": bene, basta. %212. Ad vomitu %212.1. Pigla la britonica et cochila cum acqua et bivila cum acqua et stagnirà lu vomitu. %213. Ad cugluni %213.1. Pigla ruta et la brictonica e mittichila di ·ssupra et guarirà prestu: probatum est. %214. A doluri di papala %214.1. Pigla chincu fogli di brictonica et pistala et cum insunza di porcu et ligala supra la #[c. 29v]@ papula et guarirà. %215. A doluri di testa %215.1. Pigla inchensu et brictonica et buglili cum vinu e lavandi la testa: probatu est. %216. A caccari li vermi di l'auricha %216.1. Pigla lu sucu di lu assenzu oy veru di li frundi di li persiki oy di lu cucumarellu salvaiu et mictilu a la auricha et sanirà: probatum est. %217. $103$A mali di ochi %217.1. Pigla blancu di ova et di la erba venti et miscali insembla assai et poi indi lava li templi et mictindi una gucta a la macchia di li ochi et sanirà et poi lu strempira cum acqua rosa ki sia spissa a lu meczu et poi la pista di capu: probatum est. %218. A doluri di pedi et di manu %218.1. Pigla li fogli et li radicati di li ordicki et buglili cum acqua et lavati li manu oy pedi: probatum est. %219. A monciconi di serpi %219.1. Pigla di la nipitella et mictindi supra lu munccicuni e sanirà: probatum est. %220. A febri di quartana %220.1. Scrivi quistu versu supra frundi di piru et danchili a maniari: "sencza fonati socra sarma sech sancti sircon". %221. Quandu naxinu li denti a li pichulilli %221.1. Pigla la midulla di lu lepru et ungindi li ingeni. %222. lu pedi di lu cavallu ki sia umflatu %222.1. Prindi lu manrubio et buglilu cum vinu biancu et mictichilu di supra undi avirai umflatu et diyuyirà ecciamdeu ad unflatura di pedi di cavallu. %223. $104$A cui avi li occhi unflati %223.1. Prindi sucu di acchi et mullica di pani biancu et mictinchi di supra et diyuyirà. %224. A mali di virga %224.1. Pigla la radicata di lu finochu e buglila cum vinu et lava la virga et sanirà. %225. #[c. 30r]@ A cui avissi fistula ki non fussi a lu ossu %225.1. Pigla agrimonia et fa' pulviri et mictichila di supra et sanirà. %226. A cui avissi umflata la virga oy la membra ki non putissi pixari %226.1. Pigla purchillani et purchachi sichi et cochili et mictili supra lu mali et sanirà tostu. %227. A la inginagla %227.1. Pigla pulve cum sale et miscali et dachili a maniari; ancora, inchi fa' unu implastu et mictilu di supra. %228. A pedi oy a manu umflati %228.1. Pigla rosamarina et resti di agli et buglili cum acqua fina ki torna a la mitati et tenili a mollu e si fussi ructu, ungilu cum oglu: probatum est. %229. $105$A ·llumbrichi %229.1. Pigla et dalli a biviri sucu di achi. %230. Ancora a lumbrichi %230.1. Sucu di cheuczu et meli et buglili insembula: probatum est. %231. Per confessioni %231.1. Scrivi in fogli di nuchi quisti tri : "Alfar Alfar Alfar" et mectichili supra lu pectu quandu dormi e dirrà czo ki avi dictu lu iornu: probatum est. %232.
  • %232.1. A doluri dintra l'auricha, pigla unc. #.ij.@ di brictonica la matina a diunu, ki sia un pocu caudu et farracti orinari et si avissi petra dintra, ti la rumpirà e mandiralla di fora. %232.2. A doluri dintra l'auricha, pigla lu sucu di la brictonica cum oglu rusatu et ungi la auricha et sanirà. %232.3. Item la pulviri di la brictonica, bivendu a diunu, coptu, sana a quillu ki sputa sangui et a quilli ki annu tussi anguxusa a lu pectu. %232.4. Item bivendu la brictonica cum acqua, caccha la febri et lu duluri di la ventri. %232.5. Item li frundi di la brictonica, bugluti et pistati et misi a li ochi, li sanirà di omni mali: probatum est. %232.6. Pigla lu sucu oy la pulviri cum aqua tebida, ristringi multi infirmitati di lu corpu. #[c. 30v]@ %232.7. Item bivendu lu sucu cum la dita aqua, sana lu mali di la miucza oy di lu ficatu a diunu. %233. $106$Ad tingna %233.1. Pigla la radicata di lu marrobiu et cochila cum aqua et lavandi la testa et sanirà. %234. A cui pixassi lu lectu %234.1. Pigla l'aurichi di la capra et dalli a biviri et guarirà: provatum est. %235. A fimina ki non avissi lacti %235.1. Pigla cristallu et pistalu beni suctili et poi lu misca cum meli et dachilu a maniari e farrà tornari lu lacti a la donna. %236. A muccicuni di cani arrabiatu %236.1. Pigla lu stercu di lu caczunellu oy di li pelli oy di lu collu et di la carni e miscalu cum achitu et mictichi di lu stercu supra lu achitu et sanirà: probatum est. %237. A doluri di testa %237.1. Pigla garofali, meli et cannella, czinziparu finu et pigla tucti kisti cosi et fandi unu implastu et mictilu supra la testa et sanirà. %238. Item a dogla di testa %238.1. Pigla unu maduni et mictilu a scalfari a lu focu et quandu è caudu mictilu ad unu rugangnu, ki non ti facza dannu, et poi ti $107$cumbogla la testa e lu rugangnu richipa la caudicza per la bucca et fallu dui oy tri volti e sanirà. %239. A cui non potissi pixari %239.1. Pigla sucu di achi et di urdica et di purchillani et danchili a biviri cum vinu blancu e pixirà. %240. A cui pixa sangui %240.1. Untali lu frunti et lu pictinali cum sucu di urdica et sanirà. Pulviri: una parti di crita et dui di tartaru et impastali cum lacti di asina oy di ficu et argentu vivu et scuma di acqua. %241. Item a lu vermi di lu cavallu %241.1. Prindi lu pichulillu quandu naxi e mictichi quillu vermi russu in manu et fanchilu ristringiri per fina ki mora e fallu per tri volti et poi quandu avirà lu vermi unu cavallu, morirannu prestamenti. #[c. 31r]@ %242. Ad omni umflatura esti bona %242.1. Pigla malvi et fluri di rosi et sucu di plantagini et fluri camomilla et poi li fa' bugliri cum lu sucu et autru tantu di vinu biancu, lu quali farrà confirmari buglendu et mictichi oglu rusatu et comu illu torna duru et tu lu leva di lu focu et usalu a li toi bisongni: verum est. %242.2. $108$Recipe erba blanca et curriola cum busa di boy et mecti di supra. %243. A mali di meucza %243.1. Recipe borragini et falli cochiri cum aqua et poi li frigi cu oglu et agi pulviri di rosamarina et quista pulviri usa in to maniari a modu di specii et primu lu fa' sangnari di la meucza. %244. Ad eodem %244.1. Pigla la burragini et falli bugliri cum bonu vinu et poi indi infaxa tucta la meucza, poi agi dialtea et grippa et unta lu latu per alcuni iorni. %245. A dogla di matri %245.1. Pigla simenta di bastuki et fandi pulviri et buglila cu vinu et a la ventri umflata diyunya. %246. A canuxiri una donna si è vergini oy no %246.1. Pigla li fogli li paparini et mictili a lu focu et fa' ki richipa $109$lu fumu di sucta: si esti pulcella divintirà russa et non si partirà; si non si partirà, girrà a pixari: probatum est. %247. A ricoperari fimina %247.1. Pigla archimisa et falla bugliri in acqua et di quilla aqua biva la donna. Et di la dicta erba richipi lu fumu di sucta et biva lu dictu brodu matina et sira et cussì tornirannu li soi fluri. %248. A ·ffari dormiri %248.1. Pigla sucu di plantagini oy sucu di cauli oy di sulatri et dormiray. %249. A trimulamenti et a bactitu di cori %249.1. Pigla la calamandra #[c. 31v]@ e usala a maniari e a biviri e usala comu specii la sua pulviri: probatum est. %250. Ad humiliari li nervi %250.1. Pigla la sunza di porcu et insunza di anatri et insunza di papara et insunza di gallina et di ursu et di vulturi et di lioni ana #÷@ #†z†......@ unza #.j.@ Litargiri #......@ unzi #÷@ Sivu di crastatu #......@ unza #.j.@ Linusa #......@ unza #.j.@ Oglu di vulpi #......@ unza #.j.@ Guma rabica #......@ unza #.j.@ #÷@ $110$Et tucti quisti cosi micti intru una pingnata nova et buglili insembla et minali cum una fogla di spatulilla tantu fina ki si confectanu comu unguentu et unta li nervi a lu focu. %250.2. Scrivi quisti paroli in una scutella stangnata et poi la lava li licteri cum vinu et dachila a biviri et gictaralli tucti: "#*@ sansur #*@ menur #*@ gefac #*@ mefac #*@" cum tri Pater Noster et tri Ave Maria. %250.3. Scrivi quisti paroli in parchiminu virginu et ligali a la cuda: "Appella Assaella mia Megella Iob" cum tri Pater Noster. %251. A doglia di cavallu %251.1. Pigla unu ruvectu ki aia barburi di intrambu li capi et chingili et fanchi fari tri volti ad una ecclesia et sanirà. %252. A doglia di iuntura %252.1. Recipe una corda di saccu ki non sia vindutu di nulla persuna et fanchi tri gruppi a chasquidunu gruppu dirrai: "La gazza di lu previti passa discza" et ligachilu a la iuntura et lassachilu stari tri iorni. #[c. 32r]@ %253. A cavallu infusu %253.1. Di' quisti paroli a la auricha dricta di lu cavallu tri volti a la intrata di la stalla: "Cavallu, arricordati di *2Christu*/, ki naxiu a la maniatura". %253.2. Pigla e ·ffundi lu staignu per sei volti et omni volta ki l'ai fundutu et tu l'astuta in l'achitu forti et a li septi micti blankectu et argentu vivu. %253.3. $111$Pigla nitru pistatu et primo si unga cum oglu lu ginochu et micti supra li pulviri per novi fiati a lu bangnu. %254. Ad inchovatura di cavallu di' quisto versu %254.1. "Dulce lingnum, dulces clavos, dulces pondus substines" et di' tri fiati *1quistu*/ versu et omni fiata fa' la cruchi supra lu pirtusu cum killu chovo et di' tri Pater Noster a sanctu Aloy. %255. A camuxari omni pelli %255.1. Pigla alumi elivatu e sali e oglu e pigla una parti di sali e di alumi elivatu et oglu tantu pocu quantu pari a tia, et si la pelli esti frisca falli meglu et si esti sicca mictila a mollu per dui iorni, et poi pigla unu suglu ki sia ben ritundu et beni lixu et poi chi mecti la pelli supra cum lu collu susu et agi una costa di cavallu et levandi lu pilu et poi la rasca dintra cum unu cutellu et di fora e poi la lava cum acqua clara e anectala beni et poi la micti a dui torchituri et torchila beni fin ki sia axucata et poi la micti a quilla concza frida et lassala stari per spaciu di dui Patri Nostri et poi la torchi cum la manu e stirala beni cum la manu per omni parti et poi micti killa a concza a lu focu et lassala stari, quantu nexi lu fridu, et poi la mecti a mollu per spatiu di tri Pater Noster et minali beni cum li manu et poi la mecti ad axucari a l'umbra e mecti l'una sira e l'altra, et poi #[c. 32v]@ la stira e mictila ad unu lingnu fina ki sia axuttu. %256. $112$La propetati di la rosamarina %256.1. Rosamarina: pigla li frundi et ligali ad unu drappu et buglili cum acqua tantu ki l'acqua torni per mitati et bivindi, ki vali a tucta malitia ki sia intra lu corpu. %256.2. Item fa' bugliri li fogli cum vinu blancu ki sia nectu di acqua et lavatindi la facchi et aviraila bella. %256.3. Item pigla li fluri et fandi pulviri et mictila ad unu pannu di linu et portala a lu braczu dirictu et sarrai allegru. %256.4. Item la radicata, buglila cum achitu et lavatindi li pedi e non ti farrà mali la stortiglatura et farralli forti ay fridu. %256.5. Pigla li fluri et buglili cum acqua e lavatindi tuctu e saniray ancora ki avissi tussi. %256.6. Item pigla lu lignu e fandi carbuni e mictilu ad unu drappu di linu virdi et fricatindi li denti et si&·nchi avi vermi indi nixiranu et tirayli belli et guardirayli di chu& et di omni mali. %256.7. Item la scorcha, mictila a lu focu et pigla lu fumu per lu nasu et saniray. %256.8. Item li churi, maniali a diunu cum meli cum pani, non aviray mali di impulla. %256.9. Item si mecti di lu fluri intra unu rungagnu di vinu, non tornirà achitu. %256.10. Item li fluri guardanu di mali sonnu. %256.11. Item mectindi intra la caxa: non aviray pagura di cosa vininosa. %256.12. Item si bivi lu vinu ki chi sia statu rosamarina, esti bonu a mali di petra. %256.13. Item si l'ardi in casa, auchidi omni cosa vininusa. %256.14. Item si&·ndi teni in caxa, non ay pagura ki ti sianu maniati li panni. %257. $113$ %257.1. #Ante portam Galilea iacebat Petrus de mala febri et dominus Ihesus Christus supervenit et dixit ei: "Petrus, ki iacet?" "Eo, domine, iaceo de mala febre". Dixit ei Iesus: "Surge et ".@ %257.2. #*@ Gibel #*@ Goth #*@ Gabel #*@