% &V$23$O Furtuna fallenti, pirkì non si' tuta una? Affacchiti luchenti, et poi ti mustri bruna; non riporti a la genti sicundo lor pirsuna, ma mittili in frangenti pir tua falza curuna. A ti mindi ritornu, oy nostru Criaturi! Quandu mi isguardu intornu, tramutu li culuri, ki notti mi par iornu, tanti fai fatti duri! Fidi et spiranza morinu pir li toi gesti scuri. Ma pur si tu mi spii, oy, guarda quantu mali! Viyu multi brigi, tuttu lu mundu equali; pirduti su li rigi et li singnuri naturali, non ch'à nixuna ligi nin raxuni a cui pur vali. Lu beni cumun tachisi, lu mal si isforza avanti, nullu è ki staya in pachi, non ch'à nixun pinsanti, virtuti frustra iachi pirduta di omni canti, lu mal di altrui sì plachi plui ca nissun bisanti. $24$La genti grida: &"morinu! a l'armi!&" cun fururi, campani a martellu sonanu, di brongni è grandi rimuri; peiu è: di fami morinu, mai non fu tal duluri; li piatusi planginu, et tu non tindi curi. Eu vidi picchulilli pir li porti sidiri atornu ben da milli, gridandu: &"pan!&", muriri; lu patri non à figli, videndu a sì piriri: vindiu infin a cavigli pir putir pani aviri. Or audi malvistati! poilu tu suffiriri? Pulzelli isvirginati et homini alchidiri, li donni iscattivati pir li burdella giri; pirduta è honestitati, ancor tuttu saviri. Sichilia miskinella, comu si' consumata, ki eri tantu bella, kindi eri invidiata! In lu mundu eri una stilla, or si' tutta scurata: zo fu la genti fella ki intra ti esti siminata. Palaczi et steri cadinu, ki foru abandunati; li gran burgisi fuginu da li loru chitati, da la Sichilia passanu pir lu mundu straquati; omni genti ni cacchanu pir nostra malvistati. Li nobili singnuri ki stavanu in dillettu, la stati in grandi virduri, lu vernu a lu cupertu, or stannu a li valluni et a chascunu ruvettu; non ànnu ancor custuri a li loru farzetti. Heu, miskina Sichilia, ki era cussì beata! Di sennu et curtisia ben di eri pur laudata: ora è suletta et strania, tutta discunsulata pir la gran tirannia ki intra lui è chavata. $25$Li ricki cuxini ki avinu li ricki et bon pirsuni! In testa suttamettinu petri di li valluni, pir cultri sì si cropinu di nivi gran palluni, in terra sì si gettanu a lu tayu a ccultruni. Sichilia duglusa, plina di amancamentu, ki eri cussì iuyusa di tuttu apparamentu, di grassa eri rifusa et tuttu furnimentu! Ora è multu affamusa, non à mancu furmentu. Pirduti li chitati, soi populi cun genti, tutti su scannati, vinuti a mancamenti; peyu: simu chayati, dixisi in gran frangenti; plui peyu: simu arraxati di for di nostra menti. Li donni dilicati cun li grandi maccangnani vannu tutti isquarchati gridandu pir lu pani, fannu sì grandi gridati, parinu latrari di cani; non sannu ki esti castitati, li boni turnaru vani. Dundi su li fluczuni et li robbi sì asnelli et li genti flaczuni di li donni sì belli, ancora li provanzuni et li ricki chirchelli? Non cantanu canzuni in gauyu li pulzelli. Sichilia, guai miskina! di so bonu è caduta: disulata è Missina, Palermu è pur pirduta, Girgenti clavi fina et Trapani capu tuta, Saragusa zaffina; omni terra è minuta. Non vali a custurer, mi pari, arti et a zimmaturi, a iudichi et a nutari, ancor lavuraturi, a mastri et a sculari et homini ki aspettanu hunuri: tinuti sun plui cari li michidari furi. $26$Li samiti sun pirduti et li strangi impirnaturi, li guanti di camuti, gran panni di culuri, li nobili villuti, riali caniaculuri: tutti simu vistuti di lana di muntuni. In testa cappellu portanu pir cappucchi affrappati, di albasi si vestinu pir iscaniu di miscati; quandu aviri sì si potinu, tinuti su iscarlati, et si si ndi arripeczanu, parinu di auru aguttati. Dundi su buttuneri purtati sur lu pettu? Li iuvini cavaleri ki stavan in dillettu et li asnelli iscueri et chascunu ballettu turnati su in darreri, non ànnu ancor farzettu. Banderi et stindali prisiru, chaunu esti un princhipali; li loru armi inchi pinsiru, omni homu è un riali; chascun cattivu et misiru si teni impiriali, quilli ki imprima misiru in vingni viti et pali! Oy tristi nui miskini! non savimu ki ni fari, nin canussimu fini in quistu tempestu mari ki diya intraviniri, nin qual parti piglari: tanti su diversi mini, non è ki sia di fari. Sichilia di miskinu populu falzu et reu! di tri punti, Pachinu, Peloru et Lilibeu, non avi alcun vichinu pir consolarila, Deu! Non trova in lu so sinu comu fu Mackabeu. Ma laczi li apparicchanu, alcuni pungigluni; intornu a lui corrudinu comu ossu di crastuni, in sua preda si isforzanu comu è fillun liuni; fachendu mal, pur cridinu avir chascun caxuni. $27$O tristu mi dulenti! di suspirar non lassu, isguardu in la mia menti, vinutu in tali passu, ki guai cui non à nenti, guai cui à grandi amassu: omni homu a nui si intendi comu anguilla prisa a tassu. Tristu è lu minutu, ancor lu grandi baruni, chascunu è scanuxutu di sua condittioni; omni bonu è scadutu, non di esti mintioni; quandu a tortu è firutu, non assaya sua raxuni. Amari nui populari, stuffati di duluri, maniati di li cani intra di li valluni! Pir humanu usu di pani si manyanu garzuni: di Girosolimitani cessau sua mintioni. Consulamentu prindanu pur li primi Troyani, gran screngnu sì si faczanu Iudei, Zicki et Cumani; lamentu eternu scrivanu li fidili cristiani ki, mal pir loru, prisiru parti sichiliani. Dundi eu, videndu stissu, in parti mi disperu: par ki non sii quissu ki clama nostru cleru; guai ni adiveni spissu, kì si teni falsu veru; si voi nostru animu fissu, torna a vinditta feru. Si tu si' tantu bonu comu mi parsi audiri, audisti nostru sonu, non diyi mal vuliri; si mali di ti par donu, ancor di' incrudiliri: adunca è falsu tonu di ti buntati diri. Scriptura, tu non tolli a mia stu tali laczu; anti a mi cumbogli gruppu cun grandi maczu, li fraski cun li fogli, parmi, si eu non su paczu; ma tu di arruri mi amogli, non avendu firmu yaczu. $28$Poi ki a ssaviu non val beni, nin Deu lu vol aitari, pir forza ormai conveni lu so contra piglari; si a mi sta vogla teni, intendu acuminzari; iscirò di sti gran peni, di zo cussì mi pari. In quistu murmurari, meu patri dedi ascultu; videndumi sì stari di virtuti ispirdutu, chircandu fundu in mari dundi non è canussutu, di fidi cun spirari canuxiumi isguarnutu. Irgiu la facchi un pocu di llà undi era cadutu, mutausi di quillu locu dundi stavasi mutu: fora è di tuttu iocu, di tal chaya firutu; inflamausi comu focu, videndumi isbadutu. «Ki dichi or tu, figlu, in 'su to mal parlari. mittendu in ti consiglu ki ben pocu ti vali? Mancandu ancor tu Quillu ki tuttu poti fari, non trovi nullu appiglu dundi poczi stari. Mi par tu dispiratu di zo ki parli et cridi: homu ki è multu inflatu di vita à pocu fidi; lu mundu sì è purgatu a punir quandu ridi, et lu homu è exercitatu a tal ki ben si guidi. Di Deu si tu favelli, parlandu la Scriptura, quandu homu è assai rebelli, clara virtuti è scura; lu feli li par meli, oscurità luchura; cui non à sapir distolli omni cosa a pagura. Si Illu è summu beni, ben chi poi tu spirari; et tutu zo ki veni a ben lu poi pinsari, et quil k'Illu manteni pir lui assimiglari, et pirzò tostu conveni quillu ki è mal purgari. $29$Adunca a Sichilia guai ben criu ki li conveni; quandu in ti guardirai, dirrai ki fu gran beni; pirzò ki lu pinsirai pir invidia ki in sì teni, sì grandi, tu dirrai, ki vurria plui grandi peni. Adunca, si a muriri in quista guerra avimu, tu divi ià saviri lu premiu ki avirimu; nin purrai tu fugiri, si Deu vol ki patimu, ma Cristu crii vuliri lu mal ki non divimu». Rivolsi li mei occhi inver la Bonitati, fugai tutti li isbrocki in lu meu cor ficcati; intra mi dissi: non toki plui di la Viritati, nin vol ki tu ti imbrocki, kì è for di humanitati. O lumi di omni luchi, ki illuminar non cessi, audi sti nostri vuchi - intra mi quistu dissi, - levani di sta fuchi et peni tantu spissi, a ti constanti induchi li nostri animi fissi. Tu si' eterna lumera et luchi senza falla, ancor si' firma spera in mundu ki pur balla; tu si' clavi et firmera, non è clovu ki plui vagla; aczò ki 'l mundu non pera, lu guidi per sua cagla. O focu ki sempri ardi et mai non ti astuti, amur ki mai non falli, a tutti doni aiuti, a li humani li panni et lu locu di tua virtuti, misiricordia spandi, sublevani caduti. Cunsiglu di li vidui et di li maritati, aiutu di li misiri et di li iscunsulati, confortu di li poviri et di li malminati, in quistu puntu aitani, o Deu di la viritati. $30$Muru si' inexpunnabili et summu aitaturi, killu ki a ti è clamabili tu dai difinsuri, lu tou nomu laudabili non à comprehensuri, nin lingua indi esti affabili, nin pinsarilu puri. Tu si' sulu regnanti et summa et alta gloria, di tutti li toi Santi si' tu eterna memoria, et di li studianti si' numerosa storia, beatu cui esti amanti di la tua santa gloria. Guida di la rasuni, medicu di omni plaga, conserva li pirsuni - nostru Signuri, ni apaga, - leva li pinsasuni kì non li ritraya, dà lor spirattioni sicundu nostra saga. Oy altu Deu, conservani li nostri bon singnuri, in prosperu statu mittili pir tua dispensattioni, in quista vita dunali sicundu lor pirsuni, in quilla vita premiali di leta stattioni. &CCui mi avi scriptu da Deu sia benidittu, cui mi avi compilatu da Deu sia premiatu, cui si dilletta di virtuti aya eterna saluti, cui voli finiri in piccatu in inferno sia dapnatu.&c